Kunst: Braziliaanse zomer in STRAAT Museum
22 mei 2025, 19:09 | Jeroen
In de zomer van 2025 brengt het STRAAT Museum de grote namen van de Braziliaanse straatkunst naar Amsterdam met de tentoonstellingen Pixação: Resistance and Rebellion en NaLata X STRAAT. Beide projecten belichten de unieke invloed van Brazilië op straatkunst vanuit cultureel, politiek en historisch perspectief. Met name de straatkunst uit São Paulo heeft hedendaagse kunstenaars en straatkunstbewegingen wereldwijd beïnvloed.
Pixação: Resistance and Rebellion
De Braziliaanse zomer in STRAAT opent met een tentoonstelling die een diepgaand inzicht geeft in pixação, een radicale en rauwe Braziliaanse graffitistijl (ook al noemen ze het zelf geen graffiti) die zowel wordt gezien als protest als culturele expressie. De expositie verkent de wereld van de pixação-cultuur met een uitgebreide blik op haar sociaal-politieke betekenis en unieke esthetische benadering. Zo is er belangrijk, origineel werk van prominente pixadores te zien, waaronder Cripta Djan, Eneri en LIXOMANIA!.zé, met aandacht voor hun verschillende stijlen en de evolutie van de beweging. Archiefbeelden, foto’s en krantenknipsels uit de persoonlijke collecties van de kunstenaars zorgen voor een historische context. De expositie toont ook werken uit verschillende series van de genoemde kunstenaars, naast werken van andere pixadores uit verschillende regio’s van Brazilië die de esthetische diversiteit van stijlen in het hele land benadrukken. Twee nieuwe schilderijen op groot formaat, waaronder een van Eneri en een van LIXOMANIA!.zé, worden toegevoegd aan de collectie van de grote hal, naast het bestaande werk van Cripta Djan. Er komen ook een audiotour, openbare lezingen, kleding en educatieve materialen om bezoekers verder onder te dompelen in de rijke pixação-cultuur. De expositie loopt van 27 juni tot en met 31 augustus 2025.
Beeld: Eneri in actie (foto: @unemployedartist)
NaLata X STRAAT
Met NaLata X STRAAT brengt het STRAAT Museum vanaf 15 augustus tot en met 31 oktober 2025 het internationale straatkunstfestival NaLata uit São Paulo naar Amsterdam. Het festival, een van de grootste in Zuid-Amerika, bestaat sinds 2020 en staat vooral bekend om het uitnodigen van toonaangevende internationale kunstenaars als Okuda, PichiAvo en Shepard Fairey om zijgevels van wolkenkrabbers te beschilderen. Naast kunst biedt het festival gratis lezingen, workshops en muziek, waarbij alle onderdelen van de straatkunstgemeenschap worden belicht. In de tentoonstelling NaLata X STRAAT worden zeven kunstwerken van de 2024-editie in São Paulo in de grote hal van het museum getoond. Het betreffen grote doeken van Enivo, Magrela, Dolores Esos, Priscilla “Pri” Barbosa, Deco Treco, Lobot en Mundano. Twee andere Braziliaanse grootheden, namelijk Speto en Tinho, worden uitgenodigd om in het museum nieuw werk te maken voor de collectie van STRAAT.
De Ambassade van Brazilië in Den Haag is een trotse partner en sponsor van beide tentoonstellingen en benadrukt de relevantie van pixação en graffiti als organische en krachtige vormen van artistieke expressie, diepgeworteld in de stedelijke cultuur van Brazilië. Veel meer dan esthetische manifestaties dragen deze kunstvormen sterke elementen van sociale kritiek in zich, die dienen als visuele getuigenissen van de complexiteiten die aanwezig zijn in de Braziliaanse samenleving. Straatkunst in Brazilië overstijgt haar visuele impact en fungeert als een dynamisch platform voor dialoog, reflectie en het terugwinnen van de openbare ruimte.
Onderscheid tussen pixação, graffiti en straatkunst
Hoewel het bij alle drie uitingsvormen om markeringen in de openbare ruimte gaat, verschillen ze in stijl, bedoeling en maatschappelijke receptie. Graffiti bestaat meestal uit gestileerde letters en levendige kleuren die wortels hebben in de hiphopcultuur. Het wordt vaak als rebels gezien, en ook illegaal als het zonder toestemming wordt aangebracht. Straatkunst omvat een breder scala aan visuele kunstvormen, waaronder muurschilderingen, stencils en installaties. Straatkunst brengt vaak sociale of politieke boodschappen over en wordt in geval van muurschilderingen soms gemaakt met toestemming van eigenaars, wat leidt tot een gunstigere publieke waardering. Pixação is bijna uitsluitend gebaseerd op tekst en onderscheidt zich daarbij door zijn monochrome, hoekige schrift. Als nadrukkelijk sociaal en politiek protest worden de teksten doorgaans illegaal uitgevoerd. Pixação kunstenaars nemen vaak grote risico’s om hun boodschap kenbaar te maken en beklimmen daarbij soms wolkenkrabbers.
