Recensie: Lange Dagreis naar de Nacht door TGA
1 september 2013, 10:15 | Jeroen
Het gitzwarte meesterwerk van Eugene O’Neill Long Day’s Journey Into Night wordt dit seizoen door de Toneelgroep Amsterdam op de bühne gebracht. Ivo ten Hove steekt zijn voor liefde voor deze Amerikaanse Shakespeare niet onder stoelen of banken. En ik ben het met hem eens, Eugene O’Neill weet als geen ander wat vlak onder de oppervlakte gebeurt op subtiele wijze boven water te krijgen. En de herkenning is beangstigend.
Zo ook in de Lange Dagreis naar de Nacht. We volgen de familie Tyrone een volle dag. Vader, moeder en de twee zoons. In de eerste paar scènes druipt het gekronkel om en geklef aan elkaar er vanaf. Je voelt gewoon dat dit een farce is. Een opmerking geeft de kijker een hint naar wat komen gaat. “Jij kunt niet horen wat ik tegen mezelf zeg”, zegt een van de zoons tegen zijn vader. Gelukkig maar. Want als dit gezin gedachten kon lezen hadden ze elkaar uitgemoord. Wat ze wel doen is tegen elkaar over de ander roddelen en klagen.
Vader James is een vrek, moeder May is verslaafd aan morfine. Jamie en Edmund zijn deadbeats zoals ze dat in de VS noemen. Jamie is acteur, maar krijgt alleen rollen omdat zijn eens beroemde vader zijn contacten gebruikt. Edmund werkt bij een krant als columnist, maar ook hij heeft dit aan zijn vader te danken. Beide teren op de zak van pa en zijn net als hij alcoholist.
Een gezin vol verslaafden, die elkaar van alles en nog wat verwijten. Een huis vol beschuldigingen en wantrouwen. Vertrouw me is het thema van de dag. Iedereen denkt vertrouwen te winnen door het te vragen, niemand verdient het. Ze kankeren tegen elkaar over elkaar, maar nooit in elkaars bijzijn. Iedereen doet alsof.
De maskers van de gezinsleden verwateren echter langzaam. James vat het goed samen door te zeggen “Het lukt ons maar niet de onaangename onderwerpen te vermijden”. De dialogen worden scherper. De waarheid wordt gesproken, gevoed door drank en drugs.
Allemaal zoeken ze bevestiging, niemand krijgt het. Hierdoor heerst er teleurstelling. Teleurgestelling in elkaar en in het leven dat ze lei(ij)den.
Een gitzwart stuk, dat gelukkig af en toe met wat humor gebracht wordt. Het acteerwerk is subliem. Gijs Scholten van Aschat, Marieke Heebink, Ramsey Nasr en Roeland Fernhout weten de personages de diepte te geven die nodig is om het herkenbaar en geloofwaardig te maken. Onder de indruk was ik van een dronken Ramsey Nasr, die de mooiste scène van het stuk neerzet als een vaardig method actor van het kaliber de Niro of Brando. Het is voor het eerst dat ik hem zie spelen en ik heb het zelden bij iemand in een scène zo zien stromen. De woorden waren eerlijk en als voor het eerst gezegd vanuit ware gedachtes.
Een super start van het nieuwe theaterseizoen.
