Recensie: Michael Kohlhaas
9 oktober 2013, 10:52 | Jeroen
Als paardenhandelaar in de 16e eeuw leidt Michael Kohlhaas een comfortabel leven. Totdat hij de dupe wordt van het onrecht van de standenmaatschappij. Tijdens een trip naar de markt worden zijn paarden in beslag genomen. Een plaatselijke baron gebruikt ze als onderpand voor een onverwachte tolheffing. Tevergeefs stapt hij naar de rechter. Die wil weinig voor hem doen omdat de baron connecties bij de rechtbank heeft. Kohlhaas, gespeeld door Mads Mikkelsen, die met zijn gelaatstrekken ongelofelijk goed in de rol past, ontketent een revolutie tegen de zittende macht. Hij wil gerechtigheid voor het onrecht dat hem is aangedaan.
Met een bescheiden leger boeren gaat hij de strijd aan. Wat volgt is niet een spannende gevechtsfilm met zwiepende zwaarden, slagvelden en melodramatische sterfscenes. Bloedige moordpartijen komen er niet echt aan te pas, die bekijken we van een afstand. De spanning voert niet de boventoon maar dat is ook niet de essentie van de film. Er wordt meer gesproken over de strijd die Kohlhaas voert en over het onrecht dat hem is aangedaan. De vraag of het gerechtvaardigd is om anderen, onschuldigen, in zijn gevecht mee te trekken, wordt door een pastoor aan hem gesteld. De paardenhandelaar lijkt hier zelf ook bij stil te staan. Wanneer hij in zijn gelijk wordt gesteld stuurt hij direct de boeren, weliswaar met een zak geld, weer naar huis. Ook wanneer zij niets hebben om naar toe terug te keren of wanneer hun persoonlijke strijd nog niet gestreden is. Dat blijkt ook wanneer de opstand verder wordt gevoerd zonder zijn medeweten.
Het camerawerk is prachtig, de wind van de Franse Cevennen giert je in de zaal om de oren en het rauwe landschap biedt een prachtige achtergrond voor dit historische verhaal. Het acteerwerk is goed – van Mélusine Mayance, de dochter van Kohlhaas in de film, gaan we vast nog meer horen – maar toch blijft er gedurende de film iets knagen. Er mist iets. Het blijft onduidelijk of Kohlhaas alleen een persoonlijke strijd voert of dat hij het ook doet voor zijn medemens. We krijgen weinig te weten over de achtergrond van Kohlhaas, en ook dat blijkt een mankement. Waarom deze man zich, met zijn onfranse naam, in Frankrijk bevindt, is onduidelijk. (Het verhaal is gebaseerd op een negentiende-eeuws Duits boek, wat weer gebaseerd is op ware gebeurtenissen, die zich in het tegenwoordige Duitsland afspelen.) Het verhaal verliest zich in de vorm, die desalniettemin prachtig is om naar te kijken, maar achteraf blijkt er toch slordig om te zijn gesprongen met wat details. Om het verhaal te begrijpen wordt er van de kijker wel wat verwacht op geschiedkundig niveau. Wanneer dit ontbreekt, blijven er te veel vragen over.
