Interview: Paco Raphael
14 juni 2015, 14:35 | Jeroen
Paco Raphael Krijnen is een uit Den Haag afkomstige, tegenwoordig in Amsterdam gevestigde, grafisch ontwerper die vijf jaar geleden de overstap maakte naar kunstenaar, ZUBB sprak hem in zijn studio/atelier.
Samen met een vriend is Paco Raphael in 2004 een ontwerpbureau begonnen, maar na een jaar kwam hij tot het inzicht dat hij meer wilde leren. Tijdens zijn studie Vormgeving en ontwerp van Interactie heeft hij wel wat designregels geleerd, maar dit was een algemene en brede studie. In 2005 is hij ingesprongen op een vacature bij MTV. Daar heeft hij 2 jaar als designer gewerkt en later ook wat leiding gegeven. Werken daar was als in een speeltuin, het was gaaf, maar aan structuur op het gebied van ontwerpen ontbrak het. Hij leerde daar niet hoe het op een normaal ontwerpbureau aan toe gaat.
Twee jaar later maakte hij de overstap naar Red Urban om als senior designer aan de slag te gaan. De opdrachten daar bestonden o.a. uit sites voor nieuwe producten of actiematige campagnes. Daar heeft hij twee jaar gewerkt, voordat hij als freelancer aan de slag ging. Ook als freelancer werkte hij samen voor verschillende agentschappen en grote merken zoals G-star, Auping en Adidas. Kunst was nog steeds iets wat er tussendoor liep. Hij maakte naast zijn werk wat illustraties, fotocollages en in 2009 kreeg hij de kans om te exposeren op de Affordable Art Fair in Amsterdam. Die heeft hij gelijk gepakt. Zijn techniek was toen vrij uniek, collagewerk, fotografie gecombineerd met traditionele technieken en een glossy afwerking. Gelijk die eerste keer werd zijn werk heel goed verkocht. Je ziet nu veel nieuwe, soortgelijke technieken verschijnen, maar dit was 5 jaar geleden en bleek een schot in de roos te zijn.
Hoe heb je vijf jaar geleden de overstap van designer naar kunstenaar ervaren?
Heel goed, maar ik bleef doorgaan met freelance designwerk. Ik was toen nog onbekend in de kunstwereld en ik kende mijn weg in design wel. Kunst en online design deed ik in een verhouding van 50/50. Ik probeerde met mijn ontwerpskills kunst te maken, zoals ik dat ook altijd in mijn online design werkzaamheden heb gedaan. Kunst kan je warrig maken en ik zag mezelf niet direct als een kunstenaar. Ik dacht dat ik om mijn manier de kunstwereld wel even zou kunnen veranderen, met een instelling van “let’s do this”, maar de kunstwereld is deels toch een traditionele wereld. De klassieke galerie wil jouw werk exclusief brengen zonder inmenging van teveel andere galeries, maar zo zie ik het niet. Ik ben commercieel en wil graag dat zoveel mogelijk mensen mijn werk kunnen zien. Ook neemt de herkenning toe als je op meerdere plekken gezien wordt. Aangezien ik het freelance werk er nog naast deed heb ik het tot een jaar geleden aangekeken. Ik leerde steeds meer mensen en galeries kennen en ondertussen heb ik 25 verkooppunten in Europa, waarvan 8 in Nederland.
Hoe komen je werken tot stand?
Fotografie is het belangrijkste onderdeel. Ik reis veel om te fotograferen. 85% van mijn schilderij bestaat uit eigen fotografie. Met de computer bewerk ik soms 200 beelden tot 1 collage waarvan ik een fine art print maak. Vervolgens bewerk ik de print na met de hand om meer diepgang te geven en het beeld analoger te maken. Het bewerken doe ik middels potlood, stift, sjablonen en spuitbus in sommige gevallen komen er nog décollage technieken bij. Nadat ik klaar ben met de nabewerking giet ik er een kunsthars laag overheen, een erg intensief karwei die het werk dynamischer maakt en meer beleving geeft. Tevens geeft de kunsthars het werk een luxe uitstraling.
Wat voor rol speelt muziek in je werk?
Muziek heeft een belangrijke invloed op mijn werk, met name de muziek uit de jaren 70 en 80. Veel van mijn schilderijen hebben daarom ook titels van muziek. Bijvoorbeeld van CCR, The Allman Brothers, Robert Palmer en Marvin Gaye. Ik kom uit ’75 en mijn vader draaide altijd muziek van de Stones, Pink Floyd, Roxy Music, en ook mijn moeder hield van kwalitatief goede muziek, dat heeft wel een invloed op mij gehad. Het zijn dingen die op mij persoonlijk invloed hebben gehad en die laat ik terugkomen in mijn werk. Bijvoorbeeld de gele tafel heet The Jacket en dat is een verwijzing naar de jazz band The Yellow Jackets uit de jaren ’80, de rode tafel heet The Red Rooster en is een verwijzing naar The Red Rooster een nummer van Ray Charles, maar ook een club/restaurant in Harlem (New York).
Wat is jouw link met New York?
Het is een heel erg dynamische en levendige wereldstad. De diversiteit en het massale spreekt me erg aan. Voor een ontwerper en kunstenaar is dit de stad! In de straten van New York zit iets bijzonders. Er is veel licht, dynamiek, drukte, architectuur, mode en design. Het geeft me veel inspiratie voor mijn fotografie. Ik hou van grote steden met veel grootschalig hoogbouw, ik hou dan ook meer van Tokyo of Shanghai dan LA, daar is meer laagbouw en dynamiek. Ik kwam voor het eerst in New York in 1998, en de afgelopen jaren ben ik er vaak terug geweest. Vijf keer alleen al in de laatste jaren, iedere keer zie je weer nieuwe dingen.
Je hebt informatica gestudeerd en nu ben je full time kunstenaar. Hoe heb je dit jezelf aangeleerd?
De grote lijnen, de belangrijkste regels heb ik mezelf aangeleerd, of heb ik geleerd bij ontwerpbureaus, maar overwegend toch autodidact. Ik had misschien nog wel kunstacademie willen doen, maar vier jaar naar school gaan zou ik niet meer kunnen. Ik heb een gezin en een eigen bedrijf, ik zou niet weten waar ik de tijd vandaan zou moeten halen. Ik zie mezelf niet als puur kunstenaar, maar een combinatie van ontwerper/creatief en kunstenaar. Ik probeer mezelf constant te ontwikkelen in nieuwe segmenten, zoals bijvoorbeeld architectuur, product design en typografie. Typografie is altijd aanwezig in mijn werk. Het ontwerpen heeft een achterliggende gedachte en is vaak met communicatie verweven. Als kunstenaar kan je iets uit niets maken, maar soms zit er geen gedachte achter behalve esthetisch. Ik ben dan ook mijn weg aan het verbreden binnen Paco Raphael. Bijvoorbeeld de tafels, lampen, lichtbakken en exclusieve handgeknoopte kleden. Ik werk samen met een aantal stagiaires van de IPO die mijn ideeën verder uitwerken. En heb ik een aantal specialisten en adviseurs om me heen verzamelt. Binnen de kunst wil ik graag meer doen met ontwerp, maar dan wel in een bredere zin. Ik wil niet alleen maar plaatjes willen maken. Ik kan honderd keer binnen een vlak blijven, maar niet vijfhonderd keer. Ik geloof dat je binnen een stijl meerdere media kan aanspreken, of het nu kunst, product design, architectuur, fashion of wat dan ook is. Ik gebruik een aantal vaste Paco Raphael ingrediënten, elementen die ik in elk medium kan toepassen waardoor het een Paco Raphael wordt. Als voorbeeld een oud element uit de stad zoals een lantarenpaal, waar we een nieuwe design lamp voor in huis van maken. Alle elementen worden opnieuw ontworpen, de kleur, het materiaal en de stijl zullen allemaal passen bij Paco Raphael. Hierin kan het ook alleen materiaal of vorm zijn, dit kan dus ook zonder het artwork wat mensen nu van mij kennen.
Iedere vijf jaar weer een verbreding van stijl, wat is je einddoel?
Mijn droom is op verschillende vlakken mijn stijl en signatuur neer te zetten om uiteindelijk een merk te worden. Zo zou ik altijd wel iets met architectuur willen doen, een mooi gebouw in Paco Raphael stijl, industrieel, kwalitatief en tijdloos. En dan hoeft het niet in de artwork te zitten, maar juist in de vorm, in mijn signatuur. Signatuur kan ook in materiaalkeuze zitten. In mijn geval zijn dat bijvoorbeeld hout, staal, rubber leer, duurzame materialen en bepalende kleurstellingen. Tegelijk moet het heel constructief zijn, sterk, denk aan hijskranen, bouwmateriaal, stoere dingen, maar er moet wel gedesigned worden. Het moet een vorm vinden binnen het geheel. De komende jaren staan in het teken van nieuwe producten en samenwerkingen. Zo zullen er dit jaar op designgebied een industriële lamp en urban kleden op de markt komen. Voor volgend jaar staan er ook twee nieuwe producten op de plank. Daar zijn we op dit moment druk mee bezig. We zijn ook druk op zoek naar nieuwe uitdagende samenwerkingen om onze identiteit te verstevigen en beter neer te zetten. Nog een hoop te doen dus.
