Column: Creativiteit mag niet
12 januari 2014, 10:00 | Jeroen
Rennen, springen, vliegen en het liefst allemaal tegelijk. Surfen, fietsen, ontwerpen, analyseren en natuurlijk schrijven; een greep uit mijn dagelijkse interesse-assortiment. Een kleine greep, puur en alleen omdat litanieën me al snel de strot uitkomen, maar de lijst is lang. Als wortels van de lokale eik groeit de lijst elke dag een stukje groter. Maar eigenlijk mag dat niet.
Als kind moest ik overal om lachen en kon alles mijn aandacht pakken. De K’Nex doos gaapte me constant aan tijdens het inkleuren van die prachtige kleurplaat, terwijl de teddybeer om aandacht schreeuwde en de Flippo’s bijna uit de map sprongen. Gelukkig wist ik heel soms mijn rust te vinden in een boek. Dan verloor ik mijn aandacht voor al het speelgoed, de geluiden van buiten en zelfs mijn vriendjes. Mijn sensoren leken uitgeschakeld en de creatieve hersenhelft stopte met zweven. Ik was in de ban van het boek en de wereld die zich in mijn hoofd vormde bij het lezen van elk nieuw woord.
Tegenwoordig is het niet veel anders; gitaarles, kitesurfen, grafisch ontwerpen en psychologie volgen elkaar moeiteloos op. Om maar niet te spreken van het schrijven en mijn oneindige drang tot wereldverbetering. Mijn dagen zijn te kort en beschikbare uren zeldzaam. Maar gelukkig is daar mijn moderne ‘boek’, ditmaal in de vorm van onze maatschappij en haar onderwijssysteem. Waar mijn boek vroeger mijn redding was, een tijdelijke stop van al het geruis en geren in mijn hoofd, is de moderne versie meer een gevangenis. Een gevangenschap die al velen jaren duurt.
Vanaf de ‘middelbare’ gaat het al mis; woordjes leren, sommen oplossen en organen benoemen. De enige vorm van artisticiteit: hoe kom ik vandaag zonder te-laat-briefje de klas binnen? Vervolgens is daar veel te vroeg ‘de toekomst’ en moet je even beslissen wat je later wilt worden. Hiermee is een exponentiële daling ingezet en wordt elke vorm van creativiteit “onverstandig”. Geld verdienen en een zeker bestaan zijn het streven.
Waar blijft dan de persoonlijke ontwikkeling of het hebben van plezier? Vooral die laatste ontbreekt bij het werken aan school, achter mijn computer zittend verslagen schrijven over economische groei en vergeten oorlogen. Geef me echter een kapotte brug tijdens een kampeertrip en mijn klasgenoten en ik lossen het met een glimlach op. Een koude nacht? Geen probleem, twee houtjes wrijven en we hebben een kampvuur. Teamwork, logisch nadenken, functioneren onder stress, je leert het er allemaal. Ik wil overigens niet impliceren dat verslagen schrijven niet nuttig is, alleen is voor eenieder verschillend wat werkt. Persoonlijke verschillen worden weggevaagd en we dienen allemaal hetzelfde, eentonige onderwijs te volgen.
Als we onze jeugd de keus laten maken wat ze willen worden, waarom ontnemen we ze dan de kans te ontwikkelen wie ze zijn. Gelukkig zijn en nieuwe uitdagingen durven aan te gaan lijken mij net zo belangrijk, al dan niet belangrijker, dan de exacte vertaling van een woord in drie talen kennen. In plaats van 40 uur in een dag te proppen kan ik me dan eindelijk focussen op wat ik écht wil en me daarin verder ontwikkelen. Met voorbeelden als Ken Robinson en Logan LaPlante kunnen we er toch niet meer om heen, het schoolsysteem kan en moet anders.
ps. als je deze twee mannen niet kent staat je een middagje ted talks te wachten;
Ken Robinson – Schools kill creativity
Logan LaPlante – Hackschooling makes me happy
