Recensie: MacBeth door Toneelgroep Amsterdam
19 juni 2012, 09:05 | Jeroen
Shakespeare door de Toneelgroep Amsterdam. MacBeth is het stuk dat gekozen is als slotakkoord voor de zomerstop. Geregisseerd door Johan Simons. Met Fedja van Huêt, Chris Nietvelt, Hans Kesting, Fred Goessens en Eelco Smits (als invaller voor de zieke Roeland Fernhout).
Bloed, krankzinnigheid, Gilles de la Tourette, epileptische aanvallen, Posttraumatische stressstoornis
In het kortste en bloedigste stuk Macbeth van Shakespeare zien we de titelfiguur als tirannieke heerser van Schotland. Hij vergaart deze titel door koning Duncan te doden. Aangemoedigd door zijn vrouw Lady MacBeth moordt hij alles en iedereen om zich heen uit om de ontdekking van zijn daden te voorkomen. Beide zijn gedreven door machtslust en verzinken langzaam in krankzinnigheid tot de dood erop volgt.
Regisseur Simons is van alle traditie afgestapt. De drie heksen (een dubbelrol voor Hans Kesting, Fred Goessens en Eelco Smits) voorspellen dat MacBeth op een dag koning van Schotland zal worden. Nu zien we van meet af aan een krankzinnige MacBeth (Fedja van Huêt) die aan epileptische aanvallen en Gilles de la Tourette leidt. Door het in zichzelf gekeerde en afstandelijke spel kost het dan ook even voor het duidelijk wordt dat hij eigenlijk leidt aan een Posttraumatische stressstoornis door zijn ervaringen op het slagveld.
Wat volgt is een soms indrukwekkend en spannend stuk, maar soms ook te afstandelijk en kil. Door het staccato spel missen we de transformatie van een heldhaftig leider die alles overwint, naar een tiran die als een soort Stalin of Hitler alles en iedereen om zich heen wantrouwt en uitmoordt. Elke speler lijkt een eigen agenda te hebben. Spannende dialogen missen, waardoor je niet in het verhaal wordt meegezogen.
Door met traditie te breken heeft Simons gekozen voor een modern protest tegen geweld. Dat is iets dat wel goed werkt. Het gooien van de zakken bloed door Hans Kesting gebeurt op zo’n klinische manier (de zakken komen ook uit een medisch uitziende container) dat het de waanzin van oorlog perfect weergeeft. Het bloed vloeit rijkelijk over het toneel en MacBeth zwemt erin. Het illustreert het bloedbad dat elke oorlog voortbrengt. Ook Chris Nietvelt laat door haar soms kinderlijk spel zien dat wat er binnen de vier muren van een ‘huiskamer’ kan gebeuren tussen man en vrouw. Het kan leiden tot een krankzinnig machtsspel waar dood een verderf de enige uitweg lijkt.
Voor liefhebbers van traditioneel toneel kan het stuk een uitdaging zijn. Voor liefhebbers van breken met traditie is dit een Shakespeare die je niet mag missen.
Vanaf 15 augustus tot en met 18 februari te zien door het hele land. Onder andere Stadsschouwburg Amsterdam, de Rotterdamse Schouwburg en de Koninklijke Schouwburg.
