Theaterrecensie: De Dokter

15 september 2022, 09:00 | Jeroen

Een dokter, het symbool van de geneeskunde. Geen gevoel, geen fictie, maar feiten. Daar tegenover een priester. Het symbool van katholicisme, geloof en een gevoel. Ze staan tegenover elkaar door de tragedie van een meisje dat stervende is.

Er ontstaat een strubbeling. De priester wil bij het meisje voor het sacrament en de dokter wil dit tegengaan. Zij vind dat dit haar patient zal schaden en ziet het dit als haar plicht hem te weerhouden bij haar te komen. De priester in zijn plaats ziet het sacrament als zijn plicht in opdracht van de ouders van het kind. Hier begint de patstelling tussen geneeskunde en religie. Waarin men gelooft en wat men nastreeft. Wie heeft gelijk? Heeft er iemand gelijk?

De Dokter

Professor Bernhardi  is een toneelstuk uit 1912 van de Oostenrijkse toneelschrijver en huisarts Arthur Schnitzler. Hierop is De Dokter van het Internationaal Theater Amsterdam los gebaseerd. De Joodse Bernhardi is in het stuk van regisseur Robert Icke een vrouw genaamd Ruth Wolff.

We zien bij meerdere rollen in het stuk dat rollen worden omgedraaid. Een man gespeeld door en vrouw, een gekleurd persoon door een blank persoon en een vrouw speelt een man. Het leidt in het begin tot wat verwarring en gelach bij het publiek. Maar dit is nu juist waar regisseur Robert Icke op uit (b-)lijkt te zijn. Wat maakt het allemaal uit? Bepaald hoe je eruit ziet of wat je nastreeft hoe we naar iemand kijken of luisteren? Blijkbaar vaak wel getuigen de strubbeling die de personages met elkaar hebben. En wellicht wij als publiek ook?

Zoals gezegd een toneelstuk uit 1912, het is knap hoe Icke het op de huidige tijd en sociale problematiek weet te laten aansluiten. Na het incident met de priester, waarbij het meisje voor het sacrament sterft, ontvouwt het zich tot een nationale kwestie. Wolff dient te verschijnen in een televisieprogramma genaamd ‘Dispuut’. Hier zit zij tegenover een panel deskundigen die haar trachten te fileren. Elk woord van Wolff word tot op het bot ontleed. Discrimineert ze? Is ze wel echt een Joodse? Is ze wel ‘woke’ genoeg? En ga zo maar door. Ze weet goed stand te houden. Hoewel dit haar duidelijk aan zichzelf en haar handelen doet twijfelen.

Op pijnlijke manier is te zien en voelen hoe lastig het is bestand te zijn tegen alle druk van buitenaf. Zeker wanneer een uitspraak in het televisieprogramma die zij doet over iemand in haar directe omgeving grote impact heeft op het leven van diegene. Zonder hier echt een kwade bedoeling bij te hebben is het ook hier de dokter die met haar acties een ander in een lastige situatie plaatst. Ook hier wordt pijnlijk duidelijk dat (tegenwoordig) het op eieren lopen is als het gaat om wat we zeggen en hoe we over anderen oordelen. Vaak zonder dat we dit door hebben.

Wanneer de priester op bezoek komt bij de dokter zien we hoe het ook kan. Een gesprek tussen twee mensen die qua gedachtengoed tegenover elkaar staan. Maar ook vertegenwoordiger zijn van een grotere groep dan hun eigen individuele gevoelens en gedachten. Er volgt een gebalanceerd en wederzijds respectvol gesprek. Dit is wat vaak te zien is wanneer we samenkomen als mensen in plaats van de ideologieën die we nastreven ons te laten leiden.

Het Ensemble

Het als altijd sterk spelend ensemble van het Internationaal Theater Amsterdam heeft in Janni Goslinga een sterke en krachtige dokter Wolff gevonden. Zij draagt het stuk van begin tot eind. Naast dat ze sterk en krachtig is, is ze kwetsbaar en heeft ze zelfreflectie. Dit zorgt bij ons als publiek voor een gevoel van empathie voor haar personage. Ilke Paddenburg als het buurmeisje dat bij de dokter thuis een uitvlucht en onderdak vind. Zij voelt zich verraden door de dokter’s uitspraken in het televisieprogramma. Ilke is door haar soms komische en tevens sterk emotionele, maar zeer herkenbaar spel een hoogtepunt in het stuk. Ook de monoloog binnen het panel deskundigen van Joy Delima is krachtig en indrukwekkend.

Slotakkoord

Als je een toneelstuk uit 1912 zo weet te herschrijven tot een hedendaags toneelstuk over de dilemma’s waar we het elke dag over hebben op tv, op straat en op het werk met elkaar dan begrijp je waar wij als kijker over na moeten denken. Denken over hoe we naar elkaar kijken, elkaar benaderen en meest belangrijk hoe we uiteindelijk oordelen over elkaar. Liefst met empathie en begrip voor wat de ander voelt. Vaak helaas met minachting en een vooroordeel. Gebaseerd op onze eigen belevingswereld met desastreuze consequenties voor de ander. Zo ook het slotakkoord van het stuk. De keuze om niet meer verder te willen met deze last en te kiezen voor een fatale uitweg.

Wat een prachtig toneelstuk wat doet tot denken over wat we om ons heen zien en hoe we hiermee omgaan.



Share |

Gerelateerde artikelen