Recensie: Nora van Toneelgroep Amsterdam
11 december 2012, 09:32 | Jeroen
Halina Reijn is Nora. Een vrouw zoals we die nu overal tegenkomen, maar 100 jaar geleden een rebel was. Ze is getrouwd met Torvald, een zakenman die net promotie heeft gemaakt tot bankdirecteur. Al hun zorgen lijken voorbij.
Het vreemde lachje op ongepaste momenten verraad echter dat er meer is dan al het geluk waarover gesproken wordt. Het sarcasme spat van de bühne. Gemeend of niet je zoekt altijd naar het waarom. Als een blad slaat Halina om naar een andere emotie. Je kan je afvragen hoe dit de andere spelers beïnvloed in hun spel. Maar het heet niet Nora voor niks. Alles draait om de hoofdpersoon.
Het stuk van Hendrik Ibsen heet officieel De Poppenkast. Voor mij een betere omschrijving van wat er zich op de bühne afspeelt. Het is allemaal een grote poppenkast waarin men leeft. Torvald behandelt Nora als een poppetje waarmee hij kan doen en laten wat hij wil. Nora gedraagt zich als een gewillig slachtoffer.
Wanneer oude vriendin Christine op bezoek komt krijgen we een idee van wat er zich daadwerkelijk in Nora’s hoofd speelt. En dat is gelijk het juiste woord. Ze speelt het allemaal maar. Onschuldig en gelukkig is ze totaal niet. Ze draagt een geheim met zich mee.
Ze heeft zichzelf in de schulden gewerkt om haar man te redden van de dood. Kredietverstrekker Krogstad werkt nu voor haar man en ze heeft hem ongewild in de problemen gebracht waarop hij dreigt haar te ontmaskeren.
Het geheim waarmee Nora rondloopt lijkt vandaag de dag niet zo groot, maar in de tijd dat het door Ibsen geschreven is (1879) was het een groot schandaal. Belangrijkste thema van het werk is de vrouwenemancipatie. Het boek had grote invloed op de opkomst van de vrouwenbeweging. En daar verlies ik soms de relevantie van de boodschap. Ik begrijp het verhaal, maar wordt nooit geraakt door het thema.
De afstandelijke manier van acteren helpt hier ook niet bij. We worden niet in de wereld van de personages meegesleurd. Er zijn geen intieme momenten. Het zal ook niet de opzet van regisseur Thibaud Delpeut zijn geweest. Hij laat de kijker haast systematisch stukje bij beetje het plot zien. Zonder dubbel bodem of gelaagdheid.
Het eind maakt echter heel veel goed. Wanneer Nora dan uiteindelijk losbreekt uit het stramien en alles op tafel gooit, zien we, en voelen we vooral waar Halina Reijn ook toe in staat is. Een stevig stukje acteerwerk. Met gelaagdheid, gevoel en een duidelijke boodschap. Acteren is vaak keuzes maken en het lijkt erop dat er pas op het eind een duidelijk keuze wordt gemaakt. Knap dat Delpeut het aandurf de keuzes zo gering te maken gedurende het stuk om uiteindelijk pas in de laatste minuten de kern te raken.
Nog te zien tot en met februari 2013. Kijk hier waar en wanneer.
