Recensie: Wish You Were Here door TGA
24 december 2012, 09:00 | Jeroen
De Noorse schrijver Hedrik Ibsen stond centraal in de tweede editie van Wish you were here door de Toneelgroep Amsterdam. Na de vorige Wish you were here met Shakespeare, als grondlegger van het moderne toneel, nu dus de grondlegger van het ‘modernistische’ drama. Sociaal bewogen, nuchter en afstandelijk.
De zaal zit vol. Hans Kesting en Chris Nietvelt zitten op een kruk in het midden van het decor van de voorstelling die normaliter in de Rabozaal speelt, Na de repetitie/Persona. Ze spreken Noors, op de achterwand wordt de Nederlandse tekst geprojecteerd. Precies de juiste start van de avond. Grappig en slim verzonnen. Tegen het eind schakelen ze over naar Nederlands. En die laatste zinnen geven de essentie van Ibsen weer. Zo wordt ook door de overige aanwezige acteurs met ervaring in het spelen van het werk van Ibsen bevestigd.
Chris Nietvelt is de gastvrouw van de avond en ze heeft de regie strak in handen. Geen gedoe tussendoor zoals we vorige keer zagen. Alles als vooraf gerepeteerd.
Alwin Pulinckx heeft braaf als een schooljongen een spreekbeurt voorbereid. Hij vertelt het levensverhaal van Hendrik Ibsen. Hij heeft twee plaatjes meegenomen. Een portret van Ibsen en een plaatje van het café dat Ibsen tussen het schrijven door bezocht. Ze zijn klein waardoor hij ze door de zaal rond laat gaan zodat we ze van dichtbij kunnen bekijken. Alleen het portret bereikt mij.
Na scènes uit Peer Gynt met Roeland Fernhout en Fred Goessens en uit “ Brand met Alwin Pulinckx, Hans Kesting en Chris Nietvelt, is het de beurt aan de eerste gastspreker: Ido de Haan, hoogleraar politieke geschiedenis. Hij vertelt over de tijdsgeest gedurende het leven van Ibsen. Na de Franse revolutie heeft men genoeg van politiek. Men wordt materialistisch en het wordt een wereld van verstandige mannen. Dit wordt het best geïllustreerd door de uitspraak van de filosoof Ludwig Feuerbach: “Der Mensch ist, was er ißt” (De mens is wat hij eet). De wereld is verdeeld in twee delen: De politieke economie, de mannen en de consumptie, de vrouwen. Rond 1870 verandert dit. Er is een beweging tot bevrijding. Terug naar het primitieve mobiliseren. Dit wordt door Fred, Alwin en Chris mooi vorm gegeven in een scene uit het stuk van Ibsen Rosmersholm en de scène door Hans, Fred en Roeland uit Een vijand van het volk.
Gedurende deze scène verlaat Roeland Fernhout de zaal. Een raar moment. Zeker als hij later bovenin de tribune verschijnt. Hij wil vanuit daar de volgende scene inzetten, maar wordt door gastvrouw Chris Nietvelt tot de orde geroepen. Het is rommelig en opmerkelijk is dat Hans Kesting er zich aan lijkt te storen. Hij zegt ergens op de avond: “Er gaan wel meer dingen niet zoals het hoort”. Na de voorstelling spreekt hij kort met Roeland Fernhout waarna deze duidelijk geïrriteerd de zaal verlaat. Opmerkelijk, maar waarschijnlijk een storm in een glas water.
Er worden twee brieven van de hand van Ibsen voorgelezen door Alwin Pulinckx en Chris Nietvelt over hoe Ibsen de regisseurs van zijn stukken aanwijzingen gaf over de uitvoer en rolverdeling. Gevolgd door de tweede gastspreker van de avond. Suze van der Poll, docent Scandinavische en Europese letterkunde vertelt over het feit dat Ibsen natuurgetrouw spel nastreefde. Hij zei bijvoorbeeld: “Je moet nooit schreeuwen, maar snel praten”. Zelf is Suze niet gezegend met een natuurgetrouw acteertalent. Ze probeert met de acteurs van de TGA een scène neer te zetten, waar geen touw aan vast te knopen is. Ook de acteurs lijken zich geen houding te kunnen geven. Hierdoor vertroebelt de interessante en waardevolle informatie die ze met ons wil delen helaas. Het gaat in (hele) grote lijnen over het liefdeloze bestaan dat Ibsen wil tonen. Hij levert kritiek op de samenleving, maar moraliseert nooit. Meer kon ik er niet uit halen.
Nu volgt de scène waar Roeland Fernhout vanaf de tribune mee wil beginnen, maar hij dus terecht wordt gewezen door Chris Nietvelt. Een prachtige scène uit Steunpilaren der maatschappij. De scene is bikkelhard en daardoor soms erg grappig, maar in werkelijkheid dus heel pijnlijk. Een man en vrouw (Chris Nietvelt) aan tafel. Hij geeft aan dat hij getrouwd is met een andere vrouw om het geld. Hij had het geld nodig voor zijn bedrijf. Hoewel hij toegeeft dat hij erg verliefd was op haar, heeft hij toch voor de ander gekozen om het geld. Goed spel van de twee en in een klap geloofwaardig. Sterk!
Trudy Dehue, hoogleraar wetenschapsgeschiedenis en wetenschapstheorie, de laatste gastspreker, geeft een lezing over antidepressiva en schetst hiermee het biologisch lot van de mens. Waar voorheen de vrouw het moest hebben van pillen om weer aan het huishouden te kunnen, heeft ze het nu zelf in hand. Het lichaam is ons kapitaal geworden.
In de slot scène tilt Hans Kesting Chris Nietvelt op en eindigen ze samen zoals het begon, vooraan op het podium. Chris is duidelijk onder de indruk van de actie. En kan alleen nog dromen van “luchtkastelen”.
Wederom een zeer geslaagde avond. Met interessante sprekers en goed spel. De volgende is Wish you were here is 18 maart en dan zal Ingmar Bergman centraal staan. Komt dat zien!
