Recensie: Dit zijn de namen door NTGent
14 februari 2016, 12:27 | Linda
Het boek Dit zijn de namen van Tommy Wieringa heeft sinds zijn verschijning in 2012 alleen maar aan actualiteit gewonnen. Het NTGent zoomt echter niet in op het tragische, menselijke verhaal, maar op de onderliggende thematiek. Het gevolg: een afstandelijke en fragmentarische voorstelling.
In Dit zijn de namen lopen twee verhalen door elkaar. Politiecommissaris Pontus Beg (Steven van Watermeulen) wordt geconfronteerd met een groepje vluchtelingen dat in zijn dorp is gearriveerd. Deze uitgemergelde schaduwen van mensen stelen, maken de inwoners van het dorp bang en blijken bovendien het hoofd van een zwarte man in een plastic tas mee te dragen. Terwijl Beg de moord op de man onderzoekt, worstelt hij met zijn verdrongen Joodse achtergrond.
De vluchtelingen hebben maanden door de steppe gezworven. Bedrogen door mensensmokkelaars zijn zij een nep-grens gepasseerd en gedropt in eigen land om daar op de steppe het ene na het andere groepslid te verliezen aan honger en vermoeidheid. Aan hun zwarte mede-lotgenoot, Afrika, worden magische krachten toegeschreven. Zijn moord is de ommekeer die de vluchtelingen terugvoert naar de bewoonde wereld.
Gemiste kans
Het potentieel om van Dit zijn de namen een hartverscheurende theatervoorstelling te maken, is enorm. Regisseur Philipp Becker kiest er echter voor om de verhalen te deconstrueren tot het concept van de de Joodse exodus. Zoals de Joden 40 jaar door de woestijn trokken, dolen de vluchtelingen maanden rond door de steppe en is Beg op een mentale zoektocht naar zijn Joodse achtergrond. In essentie is deze af te leggen weg een individuele exercitie. Dat verklaart het spel: frontaal, fragmentarisch en zonder veel interactie tussen de spelers.
De fragmentarische aard van de voorstelling breekt hem ook op. Veel spelers hebben een dubbelrol en springen zonder enige waarschuwing van het ene naar het andere personage en dat ook nog eens in verschillende talen. Spelers lopen door elkaar evenals de verhaallijnen. Zonder het boek gelezen te hebben, of de inleiding van tevoren bijgewoond te hebben, is het bijna onmogelijk te distilleren wat er zich precies heeft afgespeeld. Daarmee wordt Dit zijn de namen afstandelijk en gaat het voorbij aan de tragiek van het verhaal. De Joden arriveerden per slot van rekening in het beloofde land, maar de vluchtelingen zijn bedrogen en hebben geen enkele kans op verlossing.
Samenkomst
Ondanks de afstand die de voorstelling schept tussen spelers en publiek, zijn er momenten die het geheel kort samenbrengen. Ondanks het gebrek aan interactie, komt iedere acteur individueel wel geloofwaardig over. Vooral Risto Kübar, de jongen, heeft ondanks het rare accent wat hij opzet iets wijs en hopeloos over zich. Hij is het die er aan het begin van het stuk op wijst dat de vloeiende grenzen van vroeger nu van beton zijn. Dit wordt weerspiegeld in het decor met een schans waar de spelers geregeld tevergeefs tegenop proberen te lopen.
Daarnaast is het de muziek van Händel, Israël in Egypt, die verhaallijnen en individuele spelers bij elkaar brengt. Door de a capella samenzang, wordt voor even een gemeenschap gecreëerd. Dit zijn de momenten waarop de afstandelijkheid van de voorstelling als geheel momenteel wordt doorbroken.
Voor meer informatie, bezoek de website van het NTGent.
