Recensie: Het jaar van de Kreeft door TGA
1 april 2016, 14:05 | Jeroen
Het boek van Hugo Claus uit 1972 Het jaar van de Kreeft is deels gebaseerd op de verhouding tussen de schrijver en Kitty Courbois. Saillant detail is het feit dat Kitty deel uit maakt van het ensemble van de Toneelgoep.
Wat is het dat twee mensen samenbrengt als er niets lijkt te kloppen? Wat is er tussen geliefden dat ze zo onlosmakelijk verbonden maakt?
Hij en zij, zo worden hoofdrolspelers Gijs Scholten van Aschat en Maria Kraakman op de achterkant van het programmaboekje aangeduid. Namen worden er dan ook niet genoemd in het stuk. Of toch wel. Die van anderen. Ze zijn er niet bij, maar dienen als afleiding voor hij of zij. Hij en zij zijn van start tot eind, twee uur, op het toneel. Verstrengel in elkaar als twee planten die naar elkaar toe groeien, in elkaar verstrengeld raken, maar telkens met wreed geweld weer uit elkaar gereten worden.
Jeroen van Veen componeerde de muziek bij het stuk. Hij zit op het toneel achter zijn vleugel en zorgt met zijn repetitieve spel voor spanning en verwachting.
Van Aschat en Kraakman hangen vaak aan elkaar, op elkaar, tussen elkaar. Vaak in een vrij scene, maar ook in conversatie. Er wordt weinig gesproken, meer gediscussieerd en geschreeuwd. Naast het neuken.
Seks heeft een hoofdrol in het stuk. Er is geen decor. Er hangen sekspoppen. Mannelijke sekspoppen, een heleboel. Het moet de onontkoombare dwangneurose van Kraakman uitbeelden.
Wat begint als een zorgeloze verliefdheid wordt al snel een gevecht tussen de labiel en soms psychotische zij en de hopeloos verliefde en eenzame hij. Telkens wanneer ze het ultieme geluk proeven worden ze terug geworpen in de akelige realiteit.
Waar Kraakman en van Aschat het vandaan halen weet ik niet, maar het is prachtig. Onder leiding van regisseur Luk Perceval komen de anders zo gegronde acteurs los. Letterlijk los van de grond. Ze hoppen en dansen over het toneel. Rennen rond en vliegen elkaar in de haren. Zonder veel woorden raken ze de kern. Seks en begeerte. Verliefdheid en houden van. Haat en jaloezie. Vastklampen en loslaten.
Het koste mij even voor ik er in zat. Ook voor mij een kwestie van even tijd nodig om de realiteit te ontsnappen. Toen ik de realiteit los kon laten wist het stuk mij te vermaken en inspireren. Een must see van de Toneelgoep Amsterdam en regisseur Luk Perceval.
