Recensie: Meek's Cutoff
14 augustus 2012, 09:59 | Jeroen
Een western zoals je er nog nooit een gezien hebt, dat is Meek’s Cutoff. Regisseuse Kelly Reichardt en schrijver Jonathan Raymond halen het genre uit elkaar, spelen met de onderdelen en zetten het terug in elkaar als een film die weinig actie kent, maar barst van de psychologische spanning. Een prestatie van formaat.
De opzet van Meek’s Cutoff is niet ingewikkeld: drie gezinnen van Amerikaanse settlers trekken door het Oregon-territorium op weg naar een plek om zich te vestigen. Zij hebben zich van een grotere karavaan afgesplitst onder leiding van Stephen Meek (Bruce Greenwood), die zegt het gebied goed te kennen. Inmiddels twijfelen ze of Meeks kennis van het gebied geen grootspraak is, of hij wel te vertrouwen is en of ze niet beter op hun eigen gezond verstand kunnen vertrouwen om uit het onherbergzame, woestijnachtige gebied te geraken.
Op het moment dat de settlers door hun water en voedsel heen beginnen te raken, treffen ze een Indiaan, die ze gevangen weten te nemen. Dit biedt ze een alternatief voor Stephen Meek, want de Indiaan moet wel bekend zijn met het gebied en ze naar water kunnen leiden. In ruil voor een deken lijkt hij daartoe ook bereid. Maar hij zou ze ook recht in de armen van zijn stamgenoten kunnen leiden.
In Meek’s Cutoff neemt Kelly Reichardt ruim de tijd om de harde realiteit waarin de pioniers van het westen moesten overleven te verbeelden. De film begint bij de moeizame oversteek van een rivier met de logge huifkarren. De settlers waden heen en weer met hun spullen boven hun hoofd. We zien ze dagen achtereen lopen door dorre landschappen, voordat het licht wordt opstaan om koffie te malen en als een geweer nodig is, duurt het laden ervan meer dan twintig seconden. Veel van de traditionele elementen van de western, zoals vuurgevechten, zoetsappige romantiek en de overtrokken heroïek die we nu nog steeds in actiefilms zien, komen in Meek’s Cutoff niet voor.
Dit biedt ruimte voor een ander soort heroïek: die van de gewone mannen en vrouwen die onbekend terrein betreden en daar alleen kunnen vertrouwen op hun moed, gezond verstand en onverzettelijkheid. Wanneer de indiaan in beeld verschijnt wordt hij ook niet weggezet als de romantische wilde. We zien zijn eigen twijfels en onbegrip tegenover de witte mensen die hem zo vreemd zijn. We zien hem bidden tot de natuurgoden in zijn vertwijfeling.
De makers van Meek’s Cutoff spelen in het verloop van de film met het genre, waar ze in eerste instantie afstand van lijken te nemen. Stephen Meek hangt constant Wildwestverhalen op, we zien een klassieke dissolve waar de pioniers de volgende scene in komen rijden en de film kent bijna een heuse Mexican standoff. Ook is de film geschoten in hetzelfde formaat als de traditionele westerns. Dit ziet er enigszins vreemd uit op de brede schermen van de moderne bioscoop, maar is een goed parallel voor de manier waarop de settlers gevangen zitten in de situatie, ondanks de weidsheid van de landschappen.
Meek’s Cutoff is een film die op verschillende niveaus werkt. Op een niveau is het een prachtig cinematografisch spel met het westerngenre. Maar het is ook zeker een ontzettend spannend verhaal, met sympathieke personages, gespeeld door een uitstekende cast. Ondanks dat er heel weinig opwindende gebeurtenissen zijn in het verhaal heb ik me geen moment verveeld. In tegendeel: ik heb de hele film op het puntje van mijn stoel gezeten.
