Classic Corner: Film Noir
12 oktober 2012, 12:24 | Jeroen
Schaduwen, verlaten straten en femmes fatales. Een man die een moord doet voor die Femme Fatale en een slecht eind tegemoet gaat. Een melodramatisch geheel. Het draait altijd om de psyche van een persoon.
Het verhaal is vaak flinterdun maar de karakterontwikkeling des te groter.
Met de komst van expressionistische regisseurs uit het vooroorlogse Duitsland werd de Film Noir geboren. Hoewel als eerste zo betiteld door filmcriticus Nino Frank in 1946, kregen de films pas in de jaren zeventig deze benaming. In de jaren twintig en dertig werden regisseurs als Fritz Lang, Robert Siodmak, Billy Wilder, Otto Premminger, Josef von Sternberg en Michael Curtiz door de studio-bazen van met name Warner Brothers, Universal en 20th Century Fox naar Hollywood gehaald om daar ‘vrij’ te kunnen werken. Uiteraard zouden ook andere regisseurs Film Noir regisseren zoals: John Huston,Henry Hathaway, Samuel Fuller, Anthony Mann, Edgar G. Ulmer, Nicholas Ray, Howard Hawks, Joseph H. Lewis en Edward Dmytryk. De verhalen werden vooral door Amerikaanse Pulp schrijvers (geïnspireerd door Hemingway) geschreven als Raymond Chandler, James M. Cain, Dashiell Hammett en W.R. Burnett.
Het thema van de verhalen was misdaad, geweld en moord, wat de personages begeren, hoe graag ze het willen en wat ze bereid zijn ervoor te doen. Wat de filmmakers toevoegden was Stijl! Gekantelde cameraperspectieven, zware schaduwen, een romantische, gedoemd te falen atmosfeer en altijd in hoog contrasterend zwart-wit gefilmd. De sterren van de Film Noir waren acteurs als Robert Mitchum, Burt Lancaster, Dick Powell, Robert Ryan, John Garfield, Richard Widmark, Alan Ladd, Dana Andrews, (uiteraard) Humphrey Bogart en actrices als Barbara Stanwyck, Joan Crawford, Marie Windsor, Audrey Totter, Claire Trevor, Gloria Grahame, Gene Tierney en Lizabeth Scott .
Na de deceptie van de oorlog en door de verhalen van de wrede gevechten en gruwelijkheden tegen de mensheid in Europa en de Pacific had men behoefte aan een ander meer grimmig en realistisch soort film, Film Noir paste precies in dit plaatje. Niet alleen de gedesillusioneerde veteranen met hun verhalen en lastige terugkeer in de samenleving maar ook de pijn van de vele gesneuvelden familieleden, geliefden, vrienden en kennissen kwam hard aan. Het geloof in een goede afloop was in een klap verdwenen. De realiteit van de dag na de euforie van de overwinning drong door tot het volk en dit is wat ze wilde zien op het witte doek.
In de jaren vijftig onder het regime van Eisenhouwer, die zelf opperbevelhebber van de geallieerde legers in Europa was, wilde men de oorlogsjaren en de nasleep hiervan achter zich laten en werd langzaam de Film Noir vervangen door onder andere Feel Good films met Doris Day, Fred Astaire, Bob Hope, Bing Crosby en Gene Kelly aan de ene kant en de teenage anti-helden als James Dean en Marlon Brando aan de andere. Ook deed Rock en Roll zijn intrede in de filmwereld met als grootste ster Elvis Presley.
De Film Noir had nog even een opwelling op het nieuwe medium Televisie maar de film en daarmee het genre (alhoewel het een heet discussiepunt is of het een genre of een stijl is) was geschiedenis. Door de jaren heen zijn er nog wel films verschenen die als Film Noir betiteld zijn zoals: Chinatown, Lost Highway, LA Confidential, Memento, Mulholland Dr., Dark City, Arlington Road, The Usual Suspects, The Man Who wasn’t There en Sin City voor de echte Film Noir zal je toch terug moeten naar de zwart-wit films uit de jaren veertig.
Het absolute top jaar in de Film Noir historie is het jaar 1944 met deze vijf fantastische films: Double Indemnity, Laura, Woman in the Window, Phantom Lady en Murder My Sweet. Daarnaast zijn er persoonlijke favorieten als: The Maltese Falcon, Notorious, The Lost Weekend, The Set-up, D.O.A., Scarlet Street, The Big Sleep, The Asphalt Jungle, This Gun for Hire, The Naked City, Leave Her to Heaven, The Blue Dahlia, The Two Mrs. Carrolls, Mildred Pierce, The Night of the Hunter, The Glass Key en nog een aantal, maar ik laat het hier bij. Genoeg te zien dus, veel plezier!
Nog een leuke kanttekening: De enige Film Noir die een Oscar heeft gewonnen voor beste film is The Lost Weekend (1945).
