Recensie: Beyond the Hills
25 november 2012, 20:34 | Jeroen
Wederom brengt Roemenië met Beyond the Hills een sterk drama voort. Alina en Voichita zijn hartsvriendinnen uit het weeshuis, maar zijn daarna hun eigen weg gegaan. Alina wil weer samen verder, maar Voichita is gelukkig in het klooster waar ze non is geworden. In Beyond the Hills zien we de twee vriendinnen worstelen met de ingewikkelde situatie waarin ze zich bevinden, wanhopig zoekend naar een oplossing.
Hereniging van mensen zonder wortels
In 2007 verraste de onbekende Roemeense regisseur Cristian Mungiu met het bijtende drama 4 Months, 3 Weeks & 2 Days. Centraal in deze film staat een vriendschap tussen twee jonge vrouwen, die danig op de proef wordt gesteld. Ook in Beyond the Hills is dit het geval. Voichita en Alina waren al vriendinnen tijdens hun jeugd in een weeshuis. Deze twee mensen zonder wortels zijn, nadat ze het weeshuis hebben verlaten, hun eigen weg gegaan. Alina is naar Duitsland vertrokken om te werken, terwijl Voichita het plaatselijke klooster in is gegaan. De film begint op het moment dat Alina terugkeert in Roemenië om Voichita te bezoeken.
Alina huilt van verdriet als ze haar vriendin weer in de armen kan sluiten, Voichita is gereserveerder. We merken als snel waarom. Alina is teruggekomen omdat ze in Duitsland niet heeft kunnen aarden en omdat ze haar vriendin erg heeft gemist. Voichita heeft echter in het klooster en in het geloof rust gevonden, na de hectiek van het leven als wees. Ze heeft het dan ook moeilijk met de komst van Alina, want die brengt roering in dit nieuwe leven te weeg. Ze houdt nog steeds van Alina, maar ze is loyaal aan het klooster waarin ze leeft. Alina aan de andere kant heeft maar één doel voor ogen: haar vriendin overtuigen het leven als non op te geven en met haar weg te gaan. Ze heeft er geen rekening mee gehouden dat Voichita niet uit noodzaak, maar uit wens non is.
Wanhoop in de vorm van een duivel
Na enkele aftastende gesprekken begint Alina te begrijpen hoe zeer haar vriendin veranderd is. Dit besef drijft haar tot wanhoop. Alina was altijd al een vechter; in het klooster beschermde ze Voichita tegen opdringerige jongens. Haar woede keert zich tegen haar concurrent – de kloostergemeenschap en met name de ‘vader’ die aan het hoofd ervan staat. Ze valt de vader aan, maar de wanhopige nonnen en vader weten haar te overweldigen, binden haar vast en brengen haar naar een ziekenhuis. Daar geeft Alina toe stemmen te horen, een duivel volgens een van de nonnen. Na een paar dagen wordt Alina toch weer meegenomen naar het klooster om daar te herstellen, maar ze willen het liefst van haar af.
De vriendinnen begeven zich in een situatie die alleen uit onmogelijkheden bestaat. Voichita wil niet vertrekken, maar ook niet Alina niet afwijzen. Alina wil niet zonder Voichita vertrekken, maar kan ook niet in het klooster blijven. Ze gelooft niet hard genoeg en kan zich niet aanpassen aan de gestructureerde manier van samenleven. Het enige wat ze kan doen, is blind de concurrentiestrijd om de liefde van Voichita aangaan. Een strijd die ze volgens Voichita niet kan winnen, want de liefde van god is onvergelijkbaar met wereldlijke liefde.
Trefzekere vertelling van een ingewikkelde situatie
Cristian Mungiu tekent de hopeloze situatie in trefzekere scènes uit. Hij kan daarbij vertrouwen op het goede spel van actrices Cosmina Stratan en Cristina Flutur, die terecht de prijs voor beste actrice in Cannes mochten delen. Zonder veel dingen lettelijk onder woorden te brengen wordt het subtiele krachtenspel dat zich in het klooster afspeelt kristalhelder neergezet. Mungiu neemt er zijn tijd voor: de film duurt 150 minuten. Maar ik heb me geen moment verveeld, want iedere scène licht de bijzonder ingewikkelde situatie waarin de vriendinnen zich bevinden toe.
Ook is het mooi hoe Mungiu clichés weet evermijden. Vaak wordt een kloostergemeenschap bijvoorbeeld als verstikkend neergezet, maar voor Voichita is het een bevrijding. Voor Alina geldt dit natuurlijk niet en de kloosterlingen willen haar dan ook het liefst uit hun rustige gemeenschap. Hun handelen vond ik toch nooit immoreel. Integendeel: ze doen wat ze denken dat goed is, ondanks dat het ze zwaar valt.
