Recensie: Reality
10 februari 2013, 16:42 | Jeroen
In zijn eerste film na het succesvolle Gomorra toont Matteo Garrone wederom de staat van verval waarin de Italiaanse maatschappij zich bevindt. De toon van Reality is compleet anders. Waar Gomorra op een rauwe, bloedserieuze manier het effect van de maffia op de stad Napels liet zien, gebeurt dat in Reality op een komische, ironische wijze. Dit keer is het onderwerp dan ook een stuk lichter: reality-televisie.
Familie- en showman
Luciano (Aniello Arena) is een vishandelaar die met zijn extended family op een vervallen binnenplaats in Napels woont. Hij is een familieman die het geluk van zijn kinderen voorop stelt, maar ook een showman die op bruiloften van familie komische acts opvoert. Naast zijn viswinkel heeft hij een illegale handel in keukenrobots. De openingsscène van de film is heel aardig. De hele familie heeft zich opgedoft voor de bruiloft, wat heel veel glitters, glimmende pakken en dikke make-up .Aan het eind van deze scène zien we de hele familie de vulgaire decoratie die hun kleding is, afleggen in hun vervallen appartementen. Ja, het ligt er allemaal een beetje dik bovenop.
Op aandringen van zijn kinderen doet Luciano auditie voor Grande Fratello, de Italiaanse Big Brother. En met zijn uitgesproken, opvallende persoonlijkheid lijkt hij ook wel kans te maken. Hij wordt zelfs uitgenodigd voor een tweede auditie in Rome. Dan begint de goudkoorts; op basis van zijn verwachte succes verkoopt Luciano zijn viswinkel en laat zijn appartement opnieuw inrichten – “zodat ze er niet zo arm uitzien bij de interviews”. Maar Luciano wordt ook paranoïde. Hij denkt constant dat de mensen van de televisie hem in de gaten houden, om te zien of hij wel echt zo is als hij verteld heeft bij de audities.
Langzaam neemt zijn paranoia de overhand. Om een goede indruk te maken op de mensen van de televisie gaat hij zich absurd gedragen. Dat leidt al snel tot overdreven liefdadigheid, waarbij hij de halve nieuw gekochte huisraad weer weggeeft. En als Grande Fratello dan eindelijk begint, zonder dat hij een uitnodiging heeft gekregen, verliest hij helemaal de greep op de werkelijkheid. Zonder in het huis te zijn geweest, is hij er al door gevangen genomen. Zoals ik al zei, het ligt er allemaal een beetje dik bovenop.
Een ziekte met overdreven symptomen
In Gomorra werd de maffia die als een kanker door het lijf van de Italiaanse maatschappij woekert genadeloos scherp in beeld gebracht. Matteo Garrone richt zijn camera’s in Reality op een andere ziekte: de obsessie met reality-televisie. Waar de symptomen van de eerste ziekte ontegenzeggelijk zeer ernstig zijn, is dat bij de tweede te betwijfelen. Ik kreeg het gevoel dat de symptomen zelfs sterk overdreven werden door Garrone om nog maar enige dramatische kracht uit het onderwerp te persen. En dat voor een ziekte die al lang op zijn retour lijkt. Wie kijkt er anno 2013 nog naar reality-televisie met onbekende mensen?
Er zijn wel meer zwakke punten te noemen aan Reality. Garrone probeert bijvoorbeeld een vergelijking te trekken tussen de aanbidding van bekende mensen en die van god of juist tussen de sociale controle die van de kerk uitgaat en de paranoia van Luciano of beide. Hoe dan ook, het komt totaal niet uit de verf. Hetzelfde geld voor de rol van Luciano’s vrouw Maria (Loredana Simioli), die bij de eerste tekenen van mentale instabiliteit vertrekt, maar om onduidelijke redenen weer terugkomt terwijl de situatie alleen maar erger is geworden.
Al met al is Reality een zeer matige film over een totaal oninteressant onderwerp. Ik begrijp de ambitie die Garrone tot dit onderwerp heeft geleid na Gomorra – hij wil het verval van Italië in zijn verschillende vormen tonen – maar hij had zijn aandacht beter op dringendere zaken kunnen richten. In een land dat zo lijdt onder corruptie, werkloosheid en financiële instabiliteit moeten die toch te vinden zijn.
