Recensie: Spring Breakers
16 april 2013, 18:34 | Jeroen
Geen regels, geen grenzen. Springbreak is een fenomeen in de Verenigde Staten. Alleen maar feesten, drinken en plezier. Jongeren trekken tijdens hun voorjaarsvakantie massaal naar de zuidelijke staten en Mexico en gaan daar helemaal los. Drank, seks en drugs zijn de belangrijkste ingrediënten van deze feestvakanties. Harmony Korine neemt het grensoverschrijdende credo een stap verder in Spring Breakers, zijn filmversie van dit feest. Het is geen verheerlijking van het hedonistische feestgedrag, zoals Project X of 21 and Over, maar voornamelijk een heel bijzondere trip.
Dit hedonistische hoogtepunt van het Amerikaanse studentenleven is het walhalla dat de studentes Candy, Brit, Cotty en Faith binnen willen komen. Ze hebben genoeg van het dagelijkse leven op hun universiteitscampus, maar bij lange na niet genoeg geld om een echte springbreak te kunnen vieren. Daarom besluiten Candy (Vanessa Hudgens) en Brit (Ashley Benson), die qua uiterlijk en gedrag de hele film lang niet uit elkaar te houden zijn, een restaurant te overvallen. Precies zoals in films en games. Cotty (Rachel Korine) helpt door voor vervoer te zorgen, maar de gelovige en bravere Faith (Selena Gomez) wordt pas achteraf op de hoogte gesteld van de oorsprong van het geld.
Toetreden tot de gemeenschap van springbreakers
Zo kunnen ze toch naar Springbreak, wat ze als een spirituele ervaring beschrijven. Ondanks dat de gemeenschap van springbreakers veel overeenkomsten vertoont met die op hun universiteit, zowel qua samenstelling als qua gedrag, zeggen ze veelvuldig het gevoel te hebben tot een nieuwe, gelijkgestemde gemeenschap te zijn toegetreden. Hierdoor zijn ze vrij om hun identiteit opnieuw te vormen, of wel zichzelf te ‘vinden’. Ze vinden zichzelf in het hart van het meest uitbundige feestgedrag. Harmony Korine brengt de spirituele retoriek hard in botsing met de vulgaire werkelijkheid van Springbreak door de spirituele beschrijvingen af te spelen over beelden van (bijna) naakte, dronken feestgangers.
Na een uit de hand gelopen feestje belanden ze in de gevangenis, waar ze door de plaatselijke crimineel en rapper Alien (James Franco) uitgehaald worden door hun borg te betalen. Onder zijn vleugels stappen ze weer een grens over en treden ze toe tot een nieuwe gemeenschap; opeens staan de studentes in een garage om een pooltafel met gangsters. Hier is voor Faith een grens bereikt. Zij heeft zich nooit actief ingelaten met het criminele gedrag van haar vriendinnen en besluit af te haken en naar huis te gaan. Brit, Candy en Cotty laten zich door Alien meevoeren in zijn wereld van geweld en criminaliteit en daar floreren ze. Samen jagen ze hun eigen verdraaide American dream na.
Everytime – een klassieker
Naast een uitermate prikkelende manier van het weergeven van de bizarre obsessie met seks en geweld biedt Spring Breakers meer. De film is op een veelzijdige manier geschoten. Stukken die er als een videoclip uitzien worden afgewisseld door meer contemplatieve stukken. Bovendien is het narratief niet de belangrijkste leidraad voor Korine. Hij geeft vooral veel impressies van situaties en een sfeer weer, en niet zo zeer de gebeurtenissen die de personages van A naar B moeten leiden. Tussen deze impressies zitten scènes die direct klassiekers lijken. En dan heb ik het met name over de scène waarin Alien het nummer ‘Everyt ime’ van Britney Spears achter de piano inzet. Al met al is de film een visuele trip.
Ondanks dat Harmony Korine in Spring Breakers geen uitgesproken kritiek levert op de grenzeloze, zelfdestructieve zucht naar sensatie van de studenten wil hij het gefeest ook niet verheerlijken. De expliciete vertoning van de dronken en (bijna) naakte feestgangers is allesbehalve appetijtelijk. Het gaf mij eerder bij vlagen hetzelfde gevoel als Jagten, omdat een afstotelijk, maar onontkoombaar aspect van de mensheid onverbloemd en oprecht getoond wordt. Je grenzen verkennen hoort nu eenmaal bij volwassen worden, hoewel de grenzen in dit geval ver te zoeken zijn.
De film wordt in het tweede deel erg verrijkt door het fantastisch extravagante optreden van James Franco. Hij zet op zeer overtuigende wijze een personage neer dat ver van zijn gebruikelijke werk afligt. Een transformatie die de niet meer dan adequate optredens van zijn tegenspelers compleet overvleugelt.
Een grensoverschrijdende ervaring
De springbreak wordt in Spring Breakers niet alleen neergezet als een hedonistisch walhalla, maar ook een grensoverschrijdende ervaring voor de jonge studentes Candy, Brit, Cotty en Faith. Ze leren er hun (gebrek aan) grenzen uitstekend kennen. Maar in Spring Breakers brengt Harmony Korine geen ode aan deze jaarlijkse traditie. Het laat eerder op een oprechte wijze een onderdeel van de menselijke volwassenwording zien. Bovendien is de film een echte trip, waarin fantastische scènes zitten en James Franco uitblinkt in een extraverte rol.
