Recensie: Frances Ha
25 juni 2013, 09:15 | Jeroen
Samen schreven regisseur Noah Baumbach (The Squid and the Whale, Greenberg) en actrice Greta Gerwig (ook Greenberg, To Rome with Love) Frances Ha, het verhaal van een eenentwintigste-eeuwse, vrouwelijke variant van het Woody Allen-personage. Het is een fijne film geworden die de charme en de moeilijkheden weet te vangen die horen bij de verlate overgang naar volwassenheid die eindtwintigers tegenwoordig doormaken. Via levensechte scènes worden we op subtiele wijze meegevoerd in de wereld van Frances en haar hipstervrienden.
Frances (Greta Gerwig) rent, danst en struikelt over de lange, rechte trottoirs langs de blokken van New York. Waar ze zoveel haast heeft om naartoe te gaan blijft ons lang onduidelijk. In bijna volledig van elkaar losstaande scènes krijgen we haar leven voorgeschoteld. Ze is aspirant-danseres bij een gezelschap, maar het lijkt er niet op dat ze ooit volledig (betaald) lid zal worden. Ze wisselt tijdens de film een keer of vier van woning, waarbij ze iedere keer bij andere mensen intrekt, omdat ze zelf geen appartement kan veroorloven. Altijd is er een tekort aan geld.
Zevenentwintig en zonder richting
Ze is zevenentwintig en dat voelt als een lastige leeftijd om nog zo weinig richting in je leven te hebben. Je bent al een paar jaar afgestudeerd en dus zouden je werk, woning en relatiestatus een beetje vaste vorm moeten krijgen. Frances lijkt die druk te voelen, maar ze weigert vooralsnog om haar dromen op te geven. Haar meest concrete houvast is haar beste vriendin Sophie (Mickey Sumner) met wie ze een appartement deelt en op wie ze verliefd lijkt, ondanks dat ze beide hetero zijn. Ze vallen in hetzelfde bed in slaap tijdens het kijken van een film en hebben serieuze toekomstplannen als superuitgever (Sophie) en beroemde danseres (Frances).
Maar Sophie begint uit de rol van substituut-partner te groeien: ze heeft een goede baan en besluit naar een deel van New York te verhuizen dat Frances zich niet kan veroorloven. Bovendien wordt haar relatie met bankier Patch (Patrick Heusinger) serieuzer. Wat volgt staat gelijk aan het verbreken van een liefdesrelatie; het gaat uit tussen Frances en Sophie. Op drift langs verschillende appartementen en vriendschappen lijkt Frances steeds meer moeite te krijgen met het vruchteloos najagen van haar dromen.
Een natuurlijke kennismaking
Ik had wat moeite om in de wereld van Frances en haar New Yorkse hipstervrienden te komen. Buiten het feit dat het pretentieuze, egocentrische mensen zijn, werd dat vooral veroorzaakt door de terloopse manier waarop we met hun kennismaken. We zien ze in alledaagse scènes, waarin ze alledaagse gesprekken voeren die niet heel expliciet bijdragen aan ons begrip van het verhaal of de personages. In de loop van de film sloeg mijn gevoel echter om. Doordat we op zo’n natuurlijke manier kennis maken met Frances, Sophie en de rest worden ze juist veel echter dan wanneer dit via een uitgebreide uiteenzetting gebeurt. Ook geven de scènes op subtiele wijze richting aan het verhaal, alleen vallen de stukjes wat langzamer op hun plaats.
Een ander element dat me erg aanspreekt, is hoe Frances zich door vele halve mislukkingen en struikelingen gaande weet te houden in het leven en dat misschien juist daaruit de mooiste dingen voortkomen. De film zit daardoor vol grappige momenten, waarvan de mooiste voor mij de scène is waarin Frances in een groepsgesprek tijdens een etentje de draad van een anekdote volledig kwijtraakt. Ze begint een verhaal over een gezamenlijke kennis, maar raakt verward in de uitleg over de complexe verhoudingen binnen een oude vriendengroep die niemand daar aan tafel kent. Ondanks dat niemand het verhaal kan volgen en ze duidelijk in de war raakt, houdt het enthousiasme van de vertelling de charme ervan in stand.
Het geheim van pijnloos vallen
Het is vergelijkbaar met wat Greta Gerwig over moderne dans zegt. Ze volgde in haar tijd aan de universiteit lessen en het mooiste vond ze het struikelen en vallen dat tegenwoordig veel in dansvoorstellingen te zien is. De truc om pijnloos te vallen is ontspanning: je laat je gaan en je lichaam verdeelt de kracht van de klap vanzelf. Frances is de hele film aan een val bezig en probeert ontspannen te blijven, want de keren dat ze verkrampt doet ze zichzelf pijn. De vraag is of ze ook ontspannen is wanneer ze de bodem raakt.
