Recensie: Blue Jasmine
28 augustus 2013, 17:08 | Jeroen
Als we het met zijn allen goed hebben, dan groeien de bomen tot in de hemel. Er wordt geconsumeerd, geïnvesteerd, geproduceerd, geïmporteerd en weer geëxporteerd. Maar als het minder gaat, dan stoppen we met zijn allen zo veel mogelijk met geld uitgeven. Het geld moet op de bank, want de toekomst is onzeker en we hebben een appeltje voor de dorst nodig. Het ene jaar is alles geweldig, het andere deugt niets. We lijken wel manisch depressief met zijn allen, wandelend op een heel dun koord waar we iedere moment vanaf kunnen vallen.
Financieel en emotioneel aan de grond
Jasmine Francis (Cate Blanchett) wandelt ook op een heel dun koord nadat haar man Hal (Alec Baldwin), die succesvol zakenman was, ontmaskerd is als een ordinaire fraudeur. Ze zit financieel en emotioneel aan de grond waardoor ze zich genoodzaakt ziet om New York achter zich te laten en bij haar zus Ginger (Sally Hawkins) in San Francisco te gaan wonen. Het kost Woody Allen weinig tijd om ons te tonen wat voor soort persoon Jasmine is. In het vliegtuig op weg naar San Francisco praat ze aan een stuk door tegen de vrouw die zo ongelukkig was de stoel naast haar te krijgen. Aan de ene kant romantiseert ze nog steeds de tijd die ze met Hal samen was tijdens deze monologen. Aan de andere kant toont ze zich ook bewust van de schandelijke situatie waarin zijn handelen is uitgemond.
Ze heeft nota bene een eerste klas ticket gekocht, terwijl ze bankroet is. Ginger kan er niet over uit, maar Jasmine schuift het terzijde, zoals ze alle kritiek terzijde schuift. Haar eigen kritiek houdt ze overigens niet voor zich. Ginger heeft volgens haar een slechte smaak wat betreft mannen en krijgt haar leven niet op orde omdat ze het zichzelf niet gunt. De gedachte dat ze zelf niet veel meer gedaan heeft dan op jonge leeftijd de juiste man te trouwen, lijkt niet in haar op te komen. Bovendien zijn zij en Hal er grotendeels verantwoordelijk voor dat Ginger in haar huidige situatie zit, want nadat Ginger met haar ex-man Augie de loterij gewonnen had, is de prijs verdwenen in een dubieuze investering van Hal. Ja, met Jasmine schotelt Allen ons geen makkelijk personage voor.
Moeten we meeleven met zo’n persoon?
Allen lijkt ons te willen zeggen dat we dat moeten doen. Ten eerste zien we Jasmine lange tijd worstelen om weer wat van haar leven te maken. Dat is natuurlijk moeilijk, want de societydame heeft nooit gewerkt en moet dus onderaan de ladder beginnen. Ze kan niet eens met een computer omgaan. Als de tegenslagen haar te veel worden, ziet ze nog maar een uitweg: opnieuw de vrouw worden van een succesvolle man. Helaas moet ze haar pogingen daartoe bij Dwight, een medewerker van Buitenlandse Zaken met politieke ambities, ondersteunen met enkele leugens. En we weten allemaal hoe dat afloopt.
Ten tweede werpt Allen de vraag op in hoeverre Jasmine schuld draagt aan de situatie waarin ze verkeerd. Haar man was toch degene die fraudeerde? Maar Jasmine wist ook wel dat Hals zaakjes niet helemaal netjes waren. Ze koos er alleen voor om weg te kijken. Net zoals Ginger en Augie ervoor kozen om geen serieuze vragen te stellen bij een aanbod van een investering met een gegarandeerd rendement van meer dan tien procent. En net zoals we er allemaal voor kiezen om niet te precies naar mogelijke toekomstige problemen te kijken als het goed gaat en toch maar te gaan voor die aflossingsvrije hypotheek.
Naar onze eigen zwaktes kijken
Dat laatste raakt aan de kern van wat Allen ons in Blue Jasmine voorschotelt. Hij is altijd een chroniqueur van menselijke zwaktes geweest, maar sinds Crimes and Misdemeanours heeft hij ons niet meer een personage voorgeschoteld dat zo goed past binnen het tijdsgewricht. Wouter Bos hield ons dit weekend al voor dat we om de huidige economische crisis te verklaren ook naar onszelf moeten kijken. Woody Allen doet met Blue Jasmine precies hetzelfde en de vorm waarin hij die boodscahp giet, mag er ook wezen.
