Recensie: Anni Felici
19 mei 2014, 12:31 | Jeroen
Als Italianen ergens goed in lijken te zijn, dan is het wel kibbelen. Het beeld van de eeuwig kwetterende Italiaan die om het minste of geringste uit zijn vel springt mag dan stereotiep zijn, in Italiaanse films wordt zelden een poging gedaan om het te corrigeren. Zo ook niet in Anni Felici, de nieuwste film van Daniele Luchetti (Mio Fratello è Figlio Unico). Het echtpaar Guido en Serena brengt het grootste deel van de tijd in niet al te vrolijke discussie met elkaar door. Zo zeer gaan ze in hun ruzies op dat hun kinderen regelmatig aan hun aandacht ontsnappen. De jongens dienen voornamelijk als ontsnappingsroute als een van de twee de ruzie du moment dreigt te verliezen.
Emotionele chantage en liefde
Wat de twee überhaupt in een relatie met elkaar zoeken is een van de vragen die Anni Felici voortdrijft. Guido speelt de passionele kunstenaar die middels conceptuele kunst zijn naam wil vestigen. Onderdeel van het spel lijken de avontuurtjes te zijn met vrouwen die model voor hem staan en meehelpen bij zijn performance art. Serena speelt, met verve, zijn jaloerse vrouw die nogal eens emotionele chantage met liefde verwart. Als Helke (Martina Gedeck), de agent van Guido, opmerkt hoeveel haar kinderen van haar houden, antwoordt ze dat ze dat afdwingt. Van oprechte liefde lijkt bij beide dus geen sprake.
Anni Felici speelt zich af in de jaren zeventig, een tijdperk dat niet voor het eerst (zie bijvoorbeeld The Icestorm) wordt verbeeld als het bastaardbroertje van de jaren zestig. Uitgangspunt is het centrale gegeven achter bijna alle idealen van de hippies: vrijheid. Het streven hiernaar wordt als een geperverteerd gegeven opgevoerd. Vrijheid leidt niet tot zelfontplooiing, maar tot onzekerheid en het kwetsen van geliefden. Met name Guido streeft constant naar de vrijheid om zijn leven in te delen zoals hij dat goed acht, zonder zich iets aan te trekken van zijn gezin. Maar als hij een performance mag doen op een grote tentoonstelling – zijn grote kans – blijkt dat zijn leven wijden aan kunst hem misschien niet veel gaat brengen. Critici zetten zijn werk weg als een nutteloze poging tot provocatie.
Opgroeiende ouders
Wat Serena precies wil bereiken met de zachte dwang die ze op haar man en kinderen uitoefent, is ook een vraag die Helke haar stelt in de enige licht surrealistische scène van de film. Het antwoord is dat ze dat niet weet. Het is duidelijk dat ze er nog nooit over heeft nagedacht. De emotionele chantage is meer aangeleerd gedrag (haar hele familie gaat zo met elkaar om) dan een bewuste keuze. Vanaf dat de vraag gesteld is, gaat Serena op zoek naar het antwoord en, passend bij de stijl van de jaren zeventig, is de plek waar ze de zoektocht begint een feministisch vakantieoord.
Het is opmerkelijk dat Anni Felici vanuit het perspectief van de oudste zoon van Guido en Serena wordt verteld, omdat beide zoons voor een groot deel van de film niet veel aandacht krijgen van hun ouders en ook eigenlijk niet van Luchetti, die de film zowel regisseerde als schreef. De implicatie van dit perspectief is misschien dat het de ouders zijn die moeten opgroeien. Guido moet leren wat echt belangrijk is in het leven en Serena dat ze ook voor zichzelf moet leven. Zo gesteld klinkt de film misschien een beetje hol, en dat is niet onterecht.
Vorm beter dan inhoud
Hoewel de inhoud van Anni Felici dus niet al te sterk is, valt voor de vorm nog wel een lans te breken. Veel details in de film zijn goed geobserveerd en af en toe verrassend. Bijvoorbeeld wanneer een scène de grens van het surrealistische overschrijdt of wanneer de jongste zoon in een scène, volledig zonder context, een prachtige imitatie van een agressieve zombie geeft. Aan de andere kant bestaat een groot deel van de film uit scènes waarin twee ouders kibbelen en elkaar lijken te willen aftroeven in afkeurenswaardig gedrag. Daarmee is Anni Felici geen bijzonder slechte film, maar ook niet een waar ik echt van heb genoten.
