Recensie: In Ongenade
26 april 2013, 08:17 | Jeroen
De Toneelgroep Amsterdam speelt In Ongenade naar het boek van J.M. Coetzee. Een aanklacht van misbruik, verbanning, verkrachting en leven in schande. Leraar David Lurie ziet het anders, door zijn ogen ziet alles eruit als een jacht. Een jacht naar seks en bevrediging van zijn eigen behoeftes.
Gijs Scholten van Aschat speelt Lurie en dit doet hij meesterlijk. De oudere man die smacht naar jong vlees en het vindt. Er van geniet wetend dat het fout is, maar zijn driften niet kan remmen. Dit doet hem de das om op zijn werk. Op school heeft hij seks met een van de leerlingen en dit wordt hem ten laste gelegd. Hij vlucht.
Zijn dochter Lucy (Janni Goslinga, die prima past als harde realist) woont op het platteland, hij bezoekt haar en zij overtuigd hem te blijven. Het platteland is dat van Zuid Afrika, waar het verhaal zich afspeelt. Lucy heeft een deel van haar land verkocht aan haar vroegere hulp Petrus. Ze is alleen en wil geen man, iets dat Lurie maar moeilijk kan begrijpen. Om zijn eigen misère te vergeten spuugt hij zijn gal op zijn dochter en de mensen om haar heen. Niemand deugd, zo ook Bev niet. Bev is de beste vriendin van Lucy en heeft een Animal Shelter. Ze is volgens Lurie afstotelijk. Zowel mentaal als fysiek. Petrus vertrouwd hij niet, die is uit op de rest van het land van zijn dochter.
Op een nacht staan plotseling twee Afrikaanse jongens op de stoep. Ze vragen of ze de telefoon mogen gebruiken. Hiervoor komen ze niet, ze komen om Lucy te verkrachten. Lurie sluiten ze op en steken hem uiteindelijk in de brand. Beide overleven. Terwijl Lurie opzoek is naar gerechtigheid kiest Lucy ervoor het zo snel mogelijk te vergeten en verder te gaan met haar leven. Ze denkt dat het de tol is die ze moet betalen voor het leven op hun land.
Als blijkt dat een van de daders een neef van Petrus blijkt te zijn en op een feest waar ze zijn uitgenodigd is breekt Lurie bijna, hij kan niet bevatten dat iedereen zo laconiek doet over de misdaad, inclusief zijn dochter. Het zet hem tot een bezoek aan de ouders van het meisje van de school waar hij werkte. Een bizar bezoek. Lurie lijkt op zoek naar bevestiging van zijn lust in plaats van vergeving van de ouders.
Hij keert terug naar Lucy. Ze is zwanger van de verkrachting, een abortus wil ze niet. Deze heeft ze tot schrik van haar vader al eens doorstaan en is het niet nogmaals van plan. Lurie is machteloos tegen al het onrecht en legt zich erbij neer. Dit wordt mooi geïllustreerd door zijn gelaten houding bij het doden van zijn lievelings-hond.
Een mooi en zwaarmoedig boek van Coetzee, een mooi en zwaarmoedig stuk van TGA. Als je zoals ik niet tegen onrecht kan onverdraaglijk en onbegrijpelijk.
