Recensie: Oldboy
1 december 2013, 13:43 | Jeroen
Met de remake van Oldboy die vanaf deze week in de bioscoop te zien is, treedt Spike Lee niet alleen in de voetsporen van Chan-wook Park, de regisseur van het Koreaanse origineel uit 2003. Hij treedt ook in die van stadsgenoot Martin Schorsese. Die bracht ons in 2006 namelijk een remake van de moderne klassieker Infernal Affairs uit Hong Kong met The Departed. Met deze film spotte Scorsese met de regel dat een remake over het algemeen slechter is dan het origineel. The Departed was op zijn minst gelijkwaardig aan Infernal Affairs. De vraag is of Lee hetzelfde kunstje heeft weten te flikken.
Een sterk origineel
Lee zegt een groot bewonderaar te zijn van het origineel, en dat ben ik met hem eens. De Zuid-Koreaanse Oldboy is een zeer sterke thriller met een ingenieus plot en interessante personages. Bovendien is het een sterk gestileerde film met een van de meest indrukwekkende vechtscènes uit de recente filmgeschiedenis. Lee heeft in ieder geval geprobeerd om zijn voorganger op stilistisch gebied te overtreffen. Zo heeft hij de vechtscène terug laten komen en er letterlijk een extra dimensie aan toegevoegd.
Men zegt wel eens dat imitatie de hoogste vorm van vlijerij is en Lee is zeker vlijend voor het origineel. Als scènes al niet herziene versies van de vele memorabele scènes uit het origineel zijn, dan komen er wel verwijzingen in voor. Voor de kenners: al vroeg komt bijvoorbeeld een octopus in beeld en later is er ook nog iets met een tong. Een groot deel van de film speelt zich om onduidelijke redenen in Chinatown af, terwijl geen van de personages een band met Azië of Chinatown heeft. Ik denk dan ook niet dat Lee slaagt in zijn pogingen het origineel te overtreffen, maar dat hij hierdoor wel een uitgebreide hommage aan de creativiteit van Park geeft.
Stijl en plot gelijk
Wat betreft de stijl en het plot volgt Lee tot vlak voor het eind van de film zijn voorganger redelijk trouw. Lee Doucett (Josh Brolin) wordt door een voor hem onbekende man (Sharlto Copley) twintig jaar lang in een private gevangenis opgesloten. Daarna wordt hij vrijgelaten, maar blijft de onbekende hem manipuleren. De opsluiting is natuurlijk een wraakoefening en Doucett wordt uitgedaagd om uit te vinden wie hem waarom heeft opgesloten. Ondertussen bouwt hij een raltie op met Marie Sebastian (Elizabeth Olsen), een sociaal werkster die hij direct na zijn vrijlating tegen het lijf is gelopen en die hem helpt met het vinden van de antwoorden die zijn leven kunnen redden.
Wat opvalt, is dat Lee veel van de connotaties van wraak en incest, de drijvende elementen in het plot, kwijt lijkt te zijn geraakt in zijn bewerking. Incest hangt natuurlijk sterk samen met sociale stigma’s, schaamte en uitsluiting. Het zijn de drijvende factoren voor de slechterik in het origineel. Lee raakt nauwelijks aan deze thema’s, waardoor de motivatie van met name de slechterik compleet wegvalt en je alleen maar een ziek figuur overhoudt. Dat levert een toch wat meer magere beleving op dan een film waarin de worstelingen van alle personages – ook die van de slechterik – uitstekend invoelbaar zijn.
Alleen het oppervlak zien
Bij de bewerking van Lee gaat precies fout wat bij de bewerking van Scorsese goed ging. Waar Scorsese bepaalde subtekst in het origineel herkende en die op eigen wijze verder heeft uitgewerkt, lijkt Lee alleen maar het oppervlak gezien te hebben. En hoewel de stijl en het plot van Oldboy uitzonderlijk waren, werd het pas echt geweldig door de subtekst. Als je die weghaalt, houd je een film over die niets toevoegt, ja zelfs afdoet aan het origineel. Een waardeloze film dus.
