Recensie: American Hustle
8 februari 2014, 13:30 | Jeroen
Aan het begin van American Hustle krijgen we de ambigue boodschap some of this actually happened mee. Ten eerste claimt Russell er een historische basis voor de gebeurtenissen mee. Ten tweede waarschuwt hij direct dat niet alles echt gebeurd is. Ten derde is de onderliggende boodschap (door het gebruik van het woord actually) dat de gebeurtenissen in de film behoorlijk ongeloofwaardig zijn. Daarmee past de film binnen een recente trend van films die zeer extreme, maar op ware gebeurtenissen gebaseerde verhalen vertellen, zoals The Wolf of Wall Street en het Deense Spies & Glistrup.
In de aanloop naar de productie werd de film ABSCAM-project genoemd, naar de ware gebeurtenissen waarop de film gebaseerd is. ABSCAM was een operatie van de FBI waarbij een oplichter werd ingezet om bewijs tegen andere oplichters en corrupte politici te verzamelen. In de film is het een stel oplichters, Irving Rosenfeld (Christian Bale) en Sydney Prosser, beter bekend als Lady Edith Greensly (Amy Adams), die naast zakenpartners ook als geliefden door het leven gaan. Ze zijn een opvallend stel, want beide acteurs hebben (wederom) een transformatie ondergaan: Adams ziet er ongenaakbaar uit in de laag uitgesneden jurken die haar personage prefereert. Bale daarentegen, met een buikje en comb over, heeft echt de allure van een sjacheraar die niet met zijn uiterlijk, maar met zijn verhaal zijn slachtoffers over de streep trekt.
Een escalerende operatie
De twee oplichters komen in het nauw wanneer zij tijdens een undercoveroperatie gepakt worden door FBI-agent Richie DiMaso (Bradley Cooper). Ze sluiten een deal: in ruil voor hun hulp bij het oppakken van vier oplichters krijgen ze immuniteit. Op initiatief van Rosenfeld zetten ze een verhaal over een sjeik die geld in de Verenigde Staten wil investeren als lokaas uit. Maar de vissen die op het aas afkomen worden steeds groter. Eerst is het een bevriende oplichter, maar hij haalt er de burgemeester van Camden, Carmine Polito (Jeremy Renner), bij. Deze man heeft plannen om Atlantic City weer op de kaart te zetten als gokstad van de oostkust, waar natuurlijk de maffia op afkomt, in de vorm van Victor Tellegio (Robert De Niro). Vervolgens moeten er nog veel meer politici worden omgekocht, waaronder senatoren en leden van het Huis van Afgevaardigden.
De escalatie verloopt snel, tot grote vreugde van de ambitieuze DiMaso, maar tot wanhoop van Rosenfeld. DiMaso bewerkt zijn meerderen om steeds meer middelen los te krijgen voor zijn operatie. Rosenfeld ziet de bui al hangen: als de operatie klapt, dan krijgt hij de maffia achter zich aan. Bovendien begint zijn gevoel hem in de weg te zitten, want burgemeester Polito blijkt niet zo’n kwade gast, die vooral meer werkgelegenheid voor de bevolking van zijn stad wil. Bovendien heeft Rosenfeld naast Prosser nog zijn echtgenote, Rosalyn (Jennifer Lawrence), thuis zitten die steeds verder in de operatie weet binnen te dringen en alles behalve stabiel is.
Oplichting, manipulatie, verraad en intrige
Bij het gewetensconflict van Rosenfeld wringt de schoen natuurlijk. De film heet niet ABSCAM, maar American Hustle, omdat alle hoofdpersonen op agressieve wijze hun Amerikaanse droom najagen ten koste van anderen, net als Jordan Belfort in The Wolf of Wall Street. Voor het typisch Amerikaanse woord hustle is geen Nederlandse vertaling, maar het bevat elementen van oplichting, manipulatie, verraad en intrige. Daarmee beschrijft het woord perfect de methoden die al deze mensen gebruiken om iedereen om hun heen naar hun hand te zetten.
Met American Hustle heeft David O. Russell besloten over the top te gaan. Het is een extreem overdadige productie, qua decor, kostuums en soundtrack, die muziek beslaat van Duke Ellington tot Steely Dan. Maar bovenal is het een acteursfilm, zoals eigenlijk alle films van Russell zijn. Het meest interessant is daarbij de confrontatie tussen de acteerstijl van Amy Adams en die van Jennifer Lawrence. De een speelt, zoals ik al zei, een ongenaakbare vrouw, de ander een labiele. Beide zijn in staat de mensen om hun heen te manipuleren. Sydney Prosser (Adams) doet dit door op de gevoelens en verlangens van mensen in te spelen. Rosalyn Rosenfeld (Lawrence) toont juist haar eigen gevoelens en zwaktes en weet zo mensen aan zich te binden. Deze personages zijn dus tegenpolen, maar ook twee zijden van dezelfde medaille, net als de actrices zelf. Adams is me altijd voorgekomen als een zeer professionele actrice die veel controle heeft over haar werk, terwijl Lawrence meer op gevoel lijkt te spelen en daarmee breekbaarder en minder stabiel overkomt. Een perfect stukje casting dus.
Parallellen met de wolf
Het is een mooi toeval dat American Hustle een paar weken na The Wolf of Wall Street uitkomt, want de films vertonen uitzonderlijk veel parallellen. Beide films gaan over mensen die over de ruggen van anderen vooruit proberen te komen in het leven en zijn extravagante vertoningen waarin twee sterke regisseurs hun kunnen tonen. De een heeft meer komische hoogtepunten (The Wolf), maar de ander een betere dramatische ontwikkeling (Hustle). Beide films hebben niet echt veel nieuws te vertellen over hebzucht en de Amerikaanse droom, maar zijn misschien juist daarom zeer plezierige kijkervaringen.
