David Cronenberg in EYE
2 mei 2014, 14:40 | Jeroen
EYE presenteert van 22 juni t/m 14 september een grote tentoonstelling rond regisseur David Cronenberg, die een cultstatus verwierf met zijn eigenzinnige films over de wisselwerking tussen lichaam, geest, technologie en massamedia.
De tentoonstelling verkent de wereld van Cronenberg via het hoofdthema uit zijn films: de fysieke en psychologische transformatie van zijn personages. Hoogtepunten uit deze tentoonstelling zijn de prachtige special-effectsattributen uit Cronenbergs films, naast bizarre rekwisieten, setfoto’s en originele kostuums. Cronenberg werkte samen met beroemde acteurs als Jeff Goldblum, Keira Knightley, Holly Hunter, Jude Law, Jeremy Irons en Robert Pattinson, die hij uitdaagde om de grenzen van hun vak op te zoeken. David Cronenberg – The Exhibition, gemaakt voor EYE in samenwerking met het Toronto International Film Festival, is samgesteld door TIFF-directeur Piers Handling en voormalig artistiek directeur Noah Cowan, en is nu voor het eerst in Europa te zien.
Kubrick en Fellini
In de serie tentoonstellingen rond grote filmauteurs als Kubrick en Fellini organiseert EYE deze zomer David Cronenberg – The Exhibition. Cronenberg (Toronto, 1943) bereikte een ware cultstatus als ‘horrormeester’ met de films Shivers (1975) en Rabid (1977). Met Videodrome (1983) richt Cronenberg zich als een van de eerste filmmakers op de – verwoestende – invloed van de massamedia op de mens en presenteert hij zijn visie op de beïnvloedbaarheid van het lichaam door de technologie. Videodrome, deze zomer digitaal heruitgebracht door EYE, is een onderzoek naar de gevaren van reality-televisie waarin stevige en ook profetische kritiek wordt geuit op de hedendaagse mediacultuur. Zijn werk is ook in de huidige tijd van grootschalige technologische ontwikkelingen, met vaak ongekende effecten op de menselijke psyche, nog zeer actueel.
Filmografie
Vraagstukken over technologische mutaties van het menselijk lichaam en de tweedeling tussen lichaam en geest staan centraal in The Dead Zone (1983) en The Fly (1986, Oscar beste grime), waarin Cronenberg een zot B-filmplot transformeert tot een hartverscheurend portret van fysieke deformatie.
Na Dead Ringers (1988) en Naked Lunch (1991) wordt de regisseur niet langer beschouwd als enkel een genrefilmer, maar als een volwaardige auteur, en verwerft hij internationale faam. De moderne mensheid en de veranderende samenleving zijn prominent aanwezig in het provocerende Crash (1996) en in het virtual reality-essay van eXistenZ (1999). In Spider (2002) en A History of Violence (2005) vermijdt Cronenberg juist een expliciete boodschap ten gunste van een meer psychologische verkenning van de menselijke tegenstrijdigheden.
Tentoonstelling
David Cronenberg – The Exhibition verkent de wereld van Cronenberg via het hoofdthema uit zijn films: de fysieke en psychologische transformatie van zijn personages. Hoogtepunten uit de tentoonstelling zijn belangrijke voorwerpen en attributen uit Cronenbergs films, waaronder rekwisieten, foto’s, audiovisuele fragmenten, artwork en setdesign, zoals de helm van Videodrome (1983), de spelconsoles van eXistenZ (1999), de chirurgische instrumenten van Dead Ringers (1988), de been-braces van Crash (1996), de schrijfmachines van Naked Lunch (1991) en de Telepod van The Fly (1986). Maar bovenal zijn er bijzondere en bizarre special-effectsattributen te zien, die met hun wetenschappelijke precisie en hoog artistiek gehalte de juwelen in de tentoonstelling zijn. Na de presentatie in Toronto doet de reizende tentoonstelling als eerste Amsterdam aan, volledig nieuw vormgegeven door Claus Wiersma.
Filmprogramma
De tentoonstelling wordt omlijst met de vertoning van alle achttien speelfilms van Cronenberg en zijn korte films. Het programma schetst in drie thema’s een beeld van Cronenbergs visie op de invloed van technologie en wetenschap op de wisselwerking tussen lichaam en geest. In het eerste blok (22 juni tot 20 juli) toont EYE films waarin Cronenberg wetenschappers opvoert die zich buiten het wetenschappelijk discours begeven en proberen om via onorthodoxe theorieën en praktijken de mens verder te brengen, maar daarin zonder uitzondering falen. Belangrijke werken zijn Shivers (1975), The Fly (1986) en Dead Ringers (1988). In het tweede blok (20 juli – 17 augustus) toont EYE films waarin de mens de materialiteit van het lichaam moet herkennen en accepteren in plaats van te vrezen, ontkennen of idealiseren. Hierin nemen The Brood (1979), Naked Lunch (1991) en A History of Violence (2005) een significante plaats in. Ten slotte verkennen de films uit het derde blok (17 augustus – 14 september) de omgang van Cronenberg met technologie, die onze omgeving en onszelf (mentaal en fysiek) verandert, waardoor onze perceptie van de realiteit verandert. Speciale aandacht gaat in dit afsluitende blok uit naar Videodrome (1982), Crash (1996) en eXistenZ (1999). In samenwerking met Transnatural wordt gekeken hoe Cronenbergs gedachtegoed in hedendaags design is terug te vinden door performances en interactieve kunstwerken. Er zijn lezingen van onder andere professor Patricia Pisters (UvA) over perifere wetenschap (‘fringe science’), en professor Jan Baetens (KU Leuven) over de manier waarop Cronenberg de ‘graphic novel’ van A History of Violence naar zijn hand heeft gezet. Het werk van Cronenberg zelf wordt ook van context voorzien door de vertoning van films van andere makers, met thematisch gelinkte titels uit de EYE-collectie, zoals de ‘mad scientists’ uit Altered States (1980), Les yeux sans visage (1960) en The Fountain (2006), bodyhorrorfilms zoals Hellraiser (1987) en Slither (2006), en films over seksuele vervreemding zoals Tetsuo (1989) en Secret Act Inside Walls (1965). De film Videodrome (1982) wordt vanaf 26 juni door EYE in een nieuwe, digitale restauratie opnieuw uitgebracht en is de gehele periode in EYE en in diverse filmtheaters te zien.
