90 jaar Japanse cinema
4 augustus 2015, 07:53 | Jeroen
EYE presenteert dit najaar een programma over de geschiedenis van de Japanse film, van 1926 tot nu. Naast klassiekers van grote namen als Yasujirō Ozu en Akira Kurosawa zijn in het filmmuseum de karakterstudies van de in Nederland nog onbekende regisseur Mikio Naruse te zien.
Het hoofdprogramma ‘MŪBII JAPAN: tragische liefdes in de Japanse film’ neemt Naruses belangrijkste thema tot uitgangspunt. Ook is er aandacht voor niet eerder in Nederland vertoonde Japanse klassiekers en krijgt Hirokazu Kore-eda’s nieuwste film Our Little Sister zijn (Nederlandse) première. Een symposium en een filmcursus behoren eveneens tot het programma. De titel verwijst naar de fonetische omzetting van het Engelse movie naar het Japans.
MŪBII JAPAN – 90 jaar Japanse cinema , 25 september t/m december 2015 in EYE, IJpromenade 1, Amsterdam, website
Sinds de jaren dertig van de vorige eeuw geldt de Japanse cinema als een van de belangrijkste filmculturen van de wereldcinema, met beroemde makers als Yasujirō Ozu en Akira Kurosawa als boegbeelden. Kurosawa’s misdaadvertelling Rashomon markeerde in 1950 de doorbraak van de Japanse film in het Westen en beïnvloedde op zijn beurt weer tal van filmmakers, van Sergio Leone tot Quentin Tarantino.
De reikwijdte van de Japanse cinema is echter groter dan de lijst geconsacreerde grote namen; daarbuiten valt nog veel te ontdekken, zoals bijvoorbeeld het werk van de in Nederland nog onbekende filmmaker Mikio Naruse (1905-1969). Diens intense melodrama’s – met als belangrijkste muze actrice Hideko Takamine – spiegelen de veranderende positie van de vrouw in het naoorlogse Japan, dat tussen 1945 en 1952 werd bezet door de geallieerden onder leiding van de Amerikanen.
Tragische liefde
Het hoofdprogramma ‘MŪBII JAPAN: Tragische Liefdes in de Japanse Film’ – ‘mūbii’ is de fonetische aanpassing (‘Jap-lish’) van het Engelse movie – omvat twee van Naruses sleutelfilms, Late Chrysanthemums (1954) en Floating Clouds (1955). Ook is werk van latere, door Naruse beïnvloedde regisseurs te zien onder wie Kijū Yoshida, Shinji Sōmai en Hirokazu Kore-eda. Van tijdgenoten Kenji Mizoguchi en Keisuke Kinoshita, meesters van het melodrama, zijn ook films opgenomen.
Het thema tragische liefde leent zich eveneens voor de vertoning van relatief onbekende films van de grootmeesters Yasujirō Ozu en Akira Kurosawa; zelden wordt hun werk vanuit een romantisch perspectief bekeken.
Opening
MŪBII JAPAN opent vrijdag 25 september (20.00) met de voorstelling Floating Clouds (1955) van Mikio Naruse, in aanwezigheid van internationale gasten.
Collegereeks
Gedurende acht maandagavonden organiseert EYE in samenwerking met Universiteit Leiden een collegereeks over de geschiedenis van de Japanse film, vanaf de vroegste stille films (1926) tot aan hedendaagse Japanse arthouseproducties. Na afloop van de colleges volgen filmvertoningen, een doorsnede van het MŪBII JAPAN-programma.
Premières
Nieuwe Japanse films beleven hun (Nederlandse) première. Op 1 oktober brengt Lumière Journey to the Shore van Kiyoshi Kurosawa uit in De FilmHallen (later in EYE). Our Little Sister, de nieuwe film van Hirokazu Kore-eda, gaat in december uit in EYE, vergezeld van vroegere Kore-eda-titels uit de EYE-collectie. Lumière brengt een dvd-box uit met vijf films van Ozu, waaronder Tokyo Story ( Tōkyō monogatari, 1953).
Symposium
EYE, Universiteit Leiden en initiatiefnemer Dick Stegewerns (Universiteit van Oslo) organiseren van 24 t/m 25 september een internationaal symposium rond het werk van Mikio Naruse. De bijeenkomst voor de vakwereld vormt de springplank voor een Engelstalige publicatie en het door Europa reizend Naruse-retrospectief (januari 2017 in EYE).
Restauraties
MŪBII JAPAN bestrijkt negentig jaar Japanse filmgeschiedenis, van 1926 tot nu, met de nadruk op de jaren vijftig. De klassiekers, restauraties en recente films zijn afkomstig uit onder meer de EYE-collectie en de Japan Foundation in Tokio, die het programma ondersteunt. De restauratie van Banshun (Yasujirō Ozu, 1949) is bijna voltooid en is volgend jaar te zien in EYE. Van Ran (Akira Kurosawa, 1985) en Naked Youth (Nagisa Ōshima, 1960) zijn ook restauraties opgenomen.
Specials
De reeksen EYE on Art, Cinema Concert en Cinema Egzotik zijn opgenomen in MŪBII JAPAN. EYE on Art brengt een programma rond de Japanse experimentele filmmaker Takashi Itō (curator Julian Ross); ook is er een optreden van pianiste Tomoko Kawamukai bij projecties van films uit de EYE-collectie (samenwerking Muziekgebouw).
Cinema Egzotik vertoont een yakuza-double bill, met The Yakuza (Sidney Pollack, 1974) en Hana-bi (Takeshi Kitano, 1997). Voor Cinema Concert komt de Japanse benshi (filmexplicateur) Ichirō Kataoka speciaal naar EYE; hij treedt op bij Ozu’s stille film A Story of Floating Weeds (Ukikusa monogatari, 1934).
